اهمیت ایمنی خودرو در کاهش تصادفات؛ چرا خودروهای قدیمی خطرناک‌تر هستند؟
ایمنی خودرو دیگر یک گزینه اختیاری نیست؛ بلکه یکی از ارکان اصلی سلامت و بقای سرنشینان در جاده‌هاست. با افزایش آمار تصادفات رانندگی و پیامدهای تلخ آنها، توجه به فناوری‌های ایمنی خودرو بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. در مقابل، خودروهای قدیمی که در بسیاری از شهرهای ایران همچنان در حال تردد هستند، نه تنها فاقد امکانات ایمنی نوین‌اند، بلکه به دلیل فرسودگی فنی، تهدیدی جدی برای خود و دیگران محسوب می‌شوند.
ایمنی خودرو شامل مجموعه ای از امکانات و طراحی‌هایی است که با هدف پیشگیری از تصادف یا کاهش صدمات ناشی از آن به کار گرفته می شوند. امروزه خودروهای جدید به تجهیزات پیشرفته‌ای مجهز هستند که علاوه بر حفاظت فیزیکی سرنشینان، در بسیاری از موارد ب ه‌طور خودکار از بروز حادثه جلوگیری می‌کنند. سیستم‌هایی مانند ترمز ضد قفل (ABS)، کیسه های هوا، سیستم هشدار برخورد، کنترل پایداری خودرو و ساختار بدنه مقاوم، همگی از جمله ویژگی‌هایی هستند که نقش مستقیمی در کاهش تلفات دارند.
بررسی های آماری در ایران نشان می‌دهد درصد بالایی از تصادف های منجر به جرح یا فوت، مربوط به خودروهایی با عمر بالای ۱۰ سال است. این خودروها به دلیل فرسودگی سیستم‌های حیاتی مانند ترمز، فرمان و تعلیق، عدم بهره‌مندی از ساختار ایمن بدنه و نبود امکانات هوشمند هشداردهنده، آسیب‌پذیری بسیار بالایی در حوادث دارند. در حالی که خودروهای مدرن با سیستم‌های پیشگیری از تصادف، مانند ترمز اضطراری خودکار، موفق به کاهش تصادفات می‌شوند، خودروهای قدیمی از این مزایا بی‌بهره‌اند.
مقایسه خودروهای ساخت قبل از سال ۱۳۹۰ با خودروهای پس از ۱۴۰۰ از لحاظ امکانات ایمنی، تفاوت فاحشی را نشان می‌دهد. خودروهای جدید علاوه بر اینکه به تجهیزات اجباری مانند کیسه هوا برای تمام سرنشینان و سیستم ترمز پیشرفته مجهز هستند، طراحی بدنه آنها نیز به گونه ای است که انرژی تصادف را جذب کرده و از انتقال آن به کابین سرنشینان جلوگیری می کند. این در حالی است که خودروهای قدیمی حتی پس از تعمیر نیز به لحاظ طراحی و ساخت، توانایی محافظت کافی را ندارند.
در طرح های اسقاط، مالکان خودروهای فرسوده می توانند با تحویل خودروی خود به مراکز مجاز، از دو مسیر استفاده کنند: شرکت در طرح جایگزینی (برای دریافت خودرو نو) یا استفاده از طرح نقدی (برای دریافت وجه نقد معادل ارزش گواهی اسقاط). بزرگترین مرکز اسقاط خودرو فرسوده ایران که با نام هایی مانند توسعه صنعت یاسین (اصفهان)، یاقوت صنعت سمیر (شیراز)، سامان صنعت آرنا (بوشهر)، پارسا کوشان هرمس (کرج) و احیا خودرو زاگرس (اراک) در استان های مختلف ایران فعال است، از طریق سایت www.khodrofarsude.com سالانه افراد زیادی را برای اسقاط خودرو ثبت نام می کند.
به عنوان نمونه، مرکز «توسعه صنعت یاسین» در استان اصفهان یکی از پیشرفته‌ترین مراکز اسقاط در ایران است که با سابقه‌ی فعالیت از سال ۱۳۸۵، امکان اسقاط انواع خودروهای سبک، سنگین و موتورسیکلت را فراهم کرده است. در این مرکز، فرآیند اسقاط به‌صورت دقیق، سریع و شفاف انجام می‌شود و قیمت خودروهای فرسوده در مقایسه با دیگر مراکز، بالاتر است.
