پیام دریایی مهم ایران به آمریکا | کنایه عراقچی به آمریکایی ها چه بود ؟
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: هشتمین کنفرانس «گردهمایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند» در شرایطی در عمان با مشارکت مقام‌هایی از حدود 20کشور در حالی برگزاری است که به‌نظر می‌رسد عصر تازه‌ای از همکاری‌های دریایی میان کشورهای این حوزه در حال شکل‌گیری است.
در چنین شرایطی هم بود که وزیر امورخارجه ایران در جریان سخنرانی خود، ضمن تشریح راهبردهای جمهوری‌اسلامی در این عرصه، از اولویت‌های ایران در بخش توسعه دریامحور سخن گفت.
مشارکت فعالانه ایران در این کنفرانس درحالی است که تهران طی سال‌های اخیر همکاری‌های سازنده‌ای را با کشورهای منطقه در حوزه اقیانوس هند پیش برده و در حوزه‌های مختلف، از برقراری امنیت دریانوردی گرفته تا گسترش مناسبات تجاری، گام‌های همکاری‌جویانه موثری برداشته است.
نشستی برای توسعه همکاری‌ها
نشست: هشتمین گردهمایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند ( IOC)
چارچوب: گردهمایی بین‌المللی سالانه
تاریخچه شکل‌گیری: از سال ۲۰۱۶ با پیشگامی هند
زمان برگزاری: ۲۸ و ۲۹ بهمن‌ماه ( ۱۶ تا ۱۷ فوریه ۲۰۲۵)
شعار: به‌سوی افق‌های جدید شراکت دریایی
شرکت‌کنندگان: مقام‌های عالی‌رتبه‌ای از حدود 20کشور
محل برگزاری: میزبانی مشترک عمان، هند و سنگاپور
محور بحث‌ها:
- آینده اقتصاد آبی و اداره اقیانوس هند
- ابزارهای تقویت مشارکت های دریایی
- بهبود پیوندهای تجاری
- حمایت از توسعه پایدار
- بررسی مسائل مربوط به امنیت دریایی
- تضمین آزادی کشتیرانی
- استفاده از فناوری مدرن
اهداف:
- ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای
- تقویت امنیت دریایی
- گسترش همکاری‌ها به‌منظور رسیدگی به چالش‌های مشترک
- تقویت صدای جنوب جهانی
- مقابله با چالش‌های عمده در بخش دریایی
- تدوین راهبردهایی برای بهبود کریدورهای تجاری
- تضمین آزادی ناوبری
- تقویت پایداری زیست محیطی
- ایجاد فرصت‌هایی برای تعامل دوجانبه و چندجانبه
راهبرد ایران در عرصه مناسبات دریایی
عراقچی، وزیر امورخارجه، که برای شرکت در کنفرانس «گردهمایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند» به عمان سفر کرده است، در جریان سخنرانی خود در این کنفرانس به موضوع‌های مهمی اشاره کرد که اصلی‌ترین محورهای آن را در ادامه می‌خوانید:
– توسعه اقتصاد دریامحور، تنها یک انتخاب برای ایران نیست، بلکه یک الزام است.
– سواحل ما، نه فقط مرزهای طبیعی کشور، بلکه دروازه‌های اتصال ایران به اقتصاد جهانی هستند.
– باید آینده‌ای را طراحی کنیم که در ن، اقیانوس هند یک قطب همکاری‌های راهبردی و اقتصادی باشد.
– ایران سیاست «دریامحور» را در اولویت استراتژیک توسعه خود قرار داده‌است.
– دولت چهاردهم برنامه‌ای جامع برای توسعه بنادر، حمل‌ونقل دریایی و ایجاد زنجیره تأمین منطقه‌ای تدوین کرده‌است.
– «بهشت گمشده» مکران، امروز باید به قطب اقتصادی آینده ایران و منطقه بدل شود.
– ایران بر تعهد خود به چندجانبه‌گرایی و همکاری اقتصادی و امنیتی در منطقه تأکید دارد.
– برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای تلاش دارند از شکاف‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در منطقه سوءاستفاده کنند.
– نمی‌توانیم اجازه دهیم رقابت‌های ژئوپلیتیکی قدرت‌های جهانی، آینده این منطقه را تعیین کند.
4 هدف کلیدی ایران برای توسعه مکران
1- تقویت اقتصادهای بومی و محلی، ایجاد اشتغال پایدار برای جوامع ساکن و حمایت از صنایع کوچک و متوسط
2- توسعه زیرساخت‌های انرژی، با تأکید بر انرژی‌های تجدیدپذیر
3- تکمیل راهگذرهای بین‌المللی و تقویت مسیرهای مواصلاتی
4- جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، به‌عنوان نیروی محرکه توسعه اقتصادی
چرا اقیانوس هند برای ایران مهم است؟
- دارای اهمیت ویژه در زمینه رونق ترانزیت دریایی
- سومین اقیانوس از نظر وسعت
- ایجاد بشتر مناسب به‌منظور نقش‌آفرینی فعال در کریدورهای ترانزینی
- تشکیل یک‌پنجم از سطح کره زمین
- به‌وجود آوردن بستر مناسب برای تبدیل ایران به هاب منطقه‌ای در مسیر تجارت جهانی
- اتصال به 4قاره جهان
- برخوردار از قابلیت‌های منحصربه‌فرد برای مقابله موثر با یکجانبه‌گرایی غربی
- مسیر تنگه‌های راهبردی جهان (تنگه هرمز، باب المندب، مالاکا، کانال سوئز)
- دارای اهمیت ویژه در زمینه شکل‌دهی به نظم نوین منطقه‌ای
مناسبات ایران و هند
مقابله با نقش‌آفرینی مخرب قدرت‌های فرامنطقه‌ای در زمینه رونق همکاری‌های دریایی، به‌ویژه در حوزه اقیانوس هند، یکی از مهم‌ترین بخش‌های مورد تاکید رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در مسقط بود که همکاری ایران و هند برای توسعه بندر چابهار یکی از نمودهای آن به شمار می‌رود. عراقچی در حاشیه این نشست به بیان نکات مهمی دراین باره پرداخت؛ از جمله اینکه هند در حال رایزنی با آمریکا درباره چابهار است و دهلی‌نو نسبت به سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در زیرساخت‌های چابهار، به‌ویژه پایانه شهید بهشتی متعهد شده‌است.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران ازسوی دیگر به نقش طرف سوم، یعنی آمریکا و تحریم‌های ظالمانه ضدایرانی هم اشاره و تاکید کرد که برخی مشکلات به‌وجود آمده در زمینه توسعه همکاری‌های تهران و دهلی‌نو ازسوی ایران و هند نبوده، بلکه سنگ‌اندازی‌ها و فشارهای واشنگتن سبب ساز بروز آنها بوده است.
ماجرای معافیت‌های تحریمی بندر چابهار
- اعمال معافیت تحریمی: در آبان‌ماه ۱۳۹۷ مایک پمپئو، وزیر امورخارجه وقت دولت آمریکا اعلام کرد واشنگتن بندر چابهار و همچنین صادرات مواد نفتی ایران به افغانستان را از تحریم‌های وضع شده علیه جمهوری‌اسلامی معاف کرده‌است.
- فشارهای آمریکا بر دهلی‌نو: در سال 1397 واشنگتن دهلی‌نو را برای تجدیدنظر در روابط اقتصادی با ایران تحت فشار قرار داده و خواستار توقف واردات نفتی هند از ایران شده بود.
- چرا چابهار برای هند مهم است؟: با توجه به رقابت‌های سیاسی – اقتصادی دهلی‌نو با چین و پاکستان، حضور و بهره‌مندی از ظرفیت‌های ویژه بندر چابهار برای هندی‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار استو
- قرارداد مشارکت با ایران: در 24 اردیبهشت‌ماه ایران و هند قرارداد بلندمدتی (10ساله) امضاء کردند که براساس آن، مشارکت هند در توسعه بندرچابهار، نوید دهنده فصل تازه‌ای از مناسبات دوجانبه بود.
- رویکرد تازه دولت آمریکا: کارشناسان آمریکایی معتقدند دولت دوم ترامپ به این نتیجه رسیده معافیت تحریمی بندر چابهار دیگر توجیه ندارد، چراکه هدف اولیه آن، یعنی کمک به توسعه اقتصادی افغانستان، پس از تسلط طالبان عملا از میان رفته است.
- یادداشت ضدایرانی ترامپ: ترامپ در 16بهمن‌ماه، یادداشت یک ضدایرانی را امضاء کرد و به وزارت امورخارجه این کشور ماموریت داد موضوع «لغو یا اصلاح معافیت‌های تحریمی، به‌ویژه در پروژه‌های مرتبط با بندر چابهار ایران» را پیگیری کند.
- رایزنی در واشنگتن: برخی گمانه‌زنی‌ها حکایت از آن دارد که در جریان سفر اخیر «نارندرا مودی»، نخست‌وزیر هند در واشنگتن و رایزنی‌های او با ترامپ، موضوع معافیت‌های تحریمی بندر چابهار یکی از محورهای مهم گفت‌وگوها بوده‌است.
