پرتاب ۶ محموله به فضا در ۱۴۰۳؛ ثبت رکوردهای جدید در برنامه فضایی ایران

حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران و معاون وزیر ارتباطات در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن اعلام اینکه در سال گذشته ۶ محموله فضایی در ۳ پرتاب ماهواره در مدار قرار گرفتند، گفت: در سال ۱۴۰۳، ماهواره های چمران، کوثر و هدهد، بلوک انتقال مداری، فخر و یک محموله تحقیقاتی به مدار تزریق شد.

رئیس سازمان فضایی ایران درباره مهمترین دستاوردها و موفقیت‌های شاخص صنعت فضایی در سال ۱۴۰۳ اظهار کرد: در حوزه زیرساختی پیشرفت‌های قابل توجهی در صنعت فضایی داشته‌ایم، به طوری که پایگاه فضایی چابهار در حال حاضر به پیشرفت فیزیکی بالای ۸۰ درصد رسیده و پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۴ فاز اول این پایگاه به طور رسمی افتتاح شود. فاز اول این پایگاه به پرتابگرهای سوخت جامد مربوط می شود.

زیرساخت فیزیکی دو مرکز فضایی سلماس و چناران تکمیل شد

وی ضمن اشاره به اینکه در حوزه زیرساخت‌ها، دو مرکز فضایی سلماس و چناران نیز پیشرفت‌های خوبی داشته و نزدیک به ۷۵ درصد از زیرساخت فیزیکی آن‌ها تکمیل شده است، افزود: این دو مرکز برای دریافت تصاویر ماهواره و کنترل ماهواره‌ها مورد استفاده قرار خواهند گرفت. همچنین در مرکز قشم، سکوی جدیدی برای دریافت تصاویر در باند ایکس راه‌اندازی شده که بهره برداری از آن آغاز شده و تصاویر ماهواره ای از طریق آن دریافت می شود. همچنین ارتقاهایی در مرکز فضایی ماهدشت مربوط به رصدخانه و زیرساخت های دریافت تصاویر و کنترل ماهواره ها داشتیم.

آغاز بهره برداری از آزمایشگاه ماهواره کلاس یک تن از ۱۴۰۴

سالاریه با اشاره به زیرساخت های ساخت و تجمیع ماهواره گفت: در مورد «آزمایشگاه ماهواره کلاس یک تن» نیز پیشرفت‌های خوبی داشتیم و قریب به ۶۰ درصد از فاز فیزیکی این ازمایشگاه تکمیل شده است. بخش عمده‌ای از تجهیزات آزمایشگاه نیز در حال تامین است البته طبق برنامه هفتم پیشرفت، بهره‌برداری از این آزمایشگاه در سال ۱۴۰۶ پیش‌بینی شده اما پیش بینی ما این است که زودتر از این، از سال ۱۴۰۴ بخش هایی از این مرکز را مورد بهره برداری قرار دهیم.

رئیس سازمان فضایی ایران درباره پرتاب ماهواره‌ها در سال ۱۴۰۳ نیز گفت: در سال ۱۴۰۳ پیشرفت‌های خوبی در زمینه پرتاب ماهواره‌ها داشته‌ایم. ماهواره‌بر قائم ۱۰۰ و ماهواره‌بر سیمرغ پرتاب‌های موفقی داشتند که به نوعی تثبیت عملی این پرتابگر ها محسوب می‌شود. ماهواره چمران توسط ماهواره بر قائم ۱۰۰ در مدار قرار گرفت که این ماهواره بر توسط محققین صنعت فضایی در نیروی هوافضای سپاه ساخته می شود.

قرارگیری ۳۰۰ کیلوگرم جرم در مدار یک رکورد برای صنعت فضایی ایران

وی افزود: در خصوص ماهواره‌بر سیمرغ ساخت همکاران خوب مان در سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع، حدود ۳۰۰ کیلوگرم جرم در مدار قرار داده شد که یک رکورد برای صنعت فضایی ایران به شمار می‌آید. همچنین، بلوک انتقال مداری سامان ۱ ساخت پژوهشگاه فضایی ایران با موفقیت به مدار تزریق شد و بسیاری از زیرسیستم های آن برای اولین بار در مدار با موفقیت تست شدند.

۱۴۰۳، سال نسبتا موفقی در پرتاب ماهواره‌ها بود

سالاریه ضمن بیان این مطلب که سال ۱۴۰۳ به لحاظ پرتاب ماهواره سال پر رونقی را پشت سر گذاشتیم، افزود: پرتاب‌های خارجی ماهواره‌های کوثر و هدهد نیز انجام شد که موفقیت بزرگی برای کشور محسوب می‌شود، زیرا هر دو ماهواره توسط بخش خصوصی ساخته شده‌اند. تست های اولیه نمونه ارتقا یافته ماهواره بر سیمرغ نیز توسط همکاران خوبمان در وزارت دفاع و سازمان صنایع هوافضا انجام شد. به این ترتیب، سال ۱۴۰۳ از نظر ساخت و پرتاب ماهواره‌ها سال نسبتا شلوغ و موفقی بود.

برنامه ریزی برای پرتاب ماهواره های پارس یک و دو در ۱۴۰۴

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه چندین ماهواره از جمله ماهواره ناوک، ماهواره های سنجشی پارس یک و ماهواره پارس ۲ در سال ۱۴۰۳ رونمایی شد، گفت: ماهواره های «پارس یک» دقت ۱۵ متر رنگی (ساخت پژوهشگاه فضایی ایران زیر محموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) و «پارس ۲» دقت ۴ متر سیاه و سفید و ۸ متر رنگی (ساخت گروه فضایی صنعت الکترونیک ایران زیر مجموعه وزارت دفاع) دارد که در حال برنامه‌ریزی جهت پرتاب آن‌ها برای سال آینده هستیم.

«ماهواره‌بر قائم ۱۰۰» به تثبیت فناوری رسید/عملکرد موفق ماهواره بر سیمرغ

وی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۳ پرتاب ماهواره چمران توسط ماهواره‌بر قائم ۱۰۰ انجام شد که موفقیت‌های قابل توجهی را برای مانور مداری به همراه داشت، خاطرنشان کرد: پرتاب ماهواره چمران ساخت گروه فضایی صاایران نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود، زیرا ماهواره‌بر قائم ۱۰۰ به نوعی به تثبیت فناوری رسید و همچنین مانورهای مختلفی توسط ماهواره چمران انجام شد که این خود یک نقطه عطف مهم در کشور بود. همچنین ماهواره‌بر سیمرغ با موفقیت بلوک انتقال مداری «سامان یک» را پرتاب کرد که جرم آن حدود ۳۰۰ کیلوگرم بود و این اتفاق بسیار مهمی به شمار می‌آید.

وی در پاسخ به این سوال که پیش از این از ماهواره بر سیمرغ به عنوان گامی مهم در توسعه دانش و فناوری فضایی ایران یاد کرده بودید، کمی درباره مشخصات فنی این ماهواره بر توضیح دهید و بفرمایید چه پرتاب‌هایی با این ماهواره بر پیش بینی شده است؟ گفت: ماهواره بر سیمرغ، ماهواره بر سوخت مایع است که همکارانمان در مجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح این پرتابگر را می‌سازند. ماهواره‌بر سیمرغ قابلیت قرار دادن اجرامی به بزرگی ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتری را دارد. این ویژگی می‌تواند بخش های زیادی از نیازهای صنعت فضایی کشور را به خوبی رفع کند.

ماهواره بر سیمرغ «ارتقا یافته» یا «بهینه» در حال ساخت است

سالاریه افزود: نمونه‌های جدیدتر از سیمرغ تحت عنوان «سیمرغ ارتقا یافته» یا «بهینه» در حال ساخت است و تست‌های اولیه آن‌ها از سال ۱۴۰۳ آغاز شده است و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۱۴۰۴، پرتاب‌هایی با این نسخه جدید انجام شود.

رئیس سازمان فضایی ایران با اعلام اینکه برخی از پرتاب‌ها با ماهواره بر سیمرغ به منظور تثبیت فناوری و برخی دیگر به عنوان پرتاب‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی برنامه‌ریزی شده‌اند، گفت: پرتاب‌هایی که بر روی نمونه اول ماهواره‌بر سیمرغ ارتقاء یافته انجام می‌شوند، به دلیل تثبیت فناوری، به عنوان پرتاب‌های عملیاتی در نظر گرفته می‌شوند. این پرتاب‌ها به ما کمک می‌کنند تا فناوری‌های فضایی خود را بیش از پیش تقویت کنیم. همچنین، بر روی سیمرغ بهینه یا ارتقا یافته، پرتاب‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی نیز خواهیم داشت که می‌توانند به توسعه و بهبود فناوری‌های فضایی کشور کمک کنند.

ماموریت ماهواره آزمایشگاهی_تحقیقاتی چمران در ۱۴۰۳ با موفقیت انجام شد

سالاریه در پاسخ به این سوال که آخرین وضعیت و آورده های ماهواره های پرتاب شده در سال ۱۴۰۳ چه بود، این پرتاب ها داده های فضایی ایران را دچار چه تحولاتی کرد و نقش این داده ها در پیشرفت کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟ گفت: یکی از ماهواره‌هایی که در سال ۱۴۰۳ در مدار قرار گرفت، ماهواره چمران بود. این ماهواره تمامی مأموریت‌های خود را به نحو احسن انجام داد و در زمینه مانورهای مختلف مداری و مانورهای فاز، کاملا موفق عمل کرد. چمران به عنوان یک ماهواره آزمایشگاهی_تحقیقاتی با هدف تست مانورهای مداری در صفحه، مانور ارتفاع و مانور فاز طراحی شده است و دستاوردهای آن به عنوان یک موفقیت بزرگ در عرصه فضایی کشور شناخته می‌شود.

ماهواره بلوک انتقال مداری «سامان یک» به مثابه سفینه فضایی

رئیس سازمان فضایی افزود: در سال ۱۴۰۳ بخش های زیادی از زیرسیستم های ماهواره بلوک انتقال مداری «سامان یک» با موفقیت تست شد و برخی از بخش‌ها باقی ماند که براساس اصلاحاتی که بر روی نمونه دوم «سامان یک» داریم انجام می دهیم، بخش های باقی مانده در پرتاب بعدی تست خواهیم کرد که آورده های بسیاری برای کشور دارد چون برای اولین بار به زبان ساده یک سفینه فضایی تست می شود. یعنی بسیاری ویژگی هایی که باید یک سفینه فضایی یا space vehicle داشته باشد، «سامان یک» دارد. بدین معنا توانایی انجام مانورهای ارتفاع بالا و مانورهای تغییر صفحه مداری و تزریق ماهواره به مدار را دارد و به این ترتیب می‌تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند در عرصه فضایی عمل کند، به ویژه برای رسیدن به مدارهای ارتفاع بالا.

وی با اشاره به اینکه ماهواره «فخر یک» که به همراه بلوک انتقال مداری «سامان یک» در مدار قرار گرفت، ویژگی‌های مهمی دارد، گفت: تمامی زیرسیستم‌های این ریز ماهواره تولید داخل است و تست‌های آن با موفقیت انجام شد. با توجه به اینکه تکنولوژی‌های به کار رفته در آن در منظومه‌های ماهواره‌ای، از جمله منظومه شهید سلیمانی، مورد استفاده قرار می‌گیرد، به نوعی می‌توان گفت که بخش‌های زیادی از تست‌های زیرسیستم‌های مربوط به این منظومه به خوبی انجام شده است.

نمونه های بعدی ماهواره های هدهد و کوثر در حال ساخت است

سالاریه با اشاره به پرتاب ماهواره های هدهد و کوثر ساخت بخش خصوصی (شرکت امید فضا) در سال ۱۴۰۳ گفت: در مورد ماهواره‌های کوثر و هدهد نیز باید اشاره کرد که ماهواره هدهد با هدف اینترنت اشیا (IoT) طراحی و ساخته شده و تمام تست‌های آن با موفقیت انجام شده است. ماهواره کوثر هنوز در مرحله تست قرار دارد و فرآیند تست آن ممکن است چندین ماه طول بکشد و البته اشکالاتی هم در آن مشاهده شده است. این ایرادات در نمونه‌های بعدی که در حال ساخت است و به زودی پرتاب می شوند، اصلاح خواهند شد.

به گفته معاون وزیر ارتباطات در مجموع، ماهواره‌هایی که در سال ۱۴۰۳ پرتاب شدند، عمدتاً به عنوان ماهواره‌های تحقیقاتی و نمونه های اولیه ساخته شده‌اند. این ماهواره‌ها، از جمله «چمران»، بلوک انتقال مداری «سامان یک» و «فخر یک»، با هدف تست زیرسیستم‌ها و الگوریتم‌ها ایجاد شده‌اند. به عنوان مثال، بلوک مداری «سامان یک» به عنوان یک کیس آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت و پس از تکمیل تست‌ها، نمونه اصلی در پرتاب‌های آینده حمل خواهد شد.