قندهای مصنوعی هم عوارض دارند؟ | نکته‌ای که درباره استویا و آسپارتام نمی‌دانید

همشهری‌آنلاین – پروانه بندپی: خیلی از افراد برای کاهش وزن، کنترل و حفظ وزن و در امان ماندن از بیماری‌هایی مثل دیابت، سفید و شکر و خوراکی‌های حاوی قند افزوده (کیک، کلوچه، بیسکوییت‌ها و …) را از رژیم غذایی خود حذف می‌کنند و به جای آن از قندها یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی که انواع و اقسام آن با نام‌های مختلف در بازار موجود است، استفاده می‌کنند.

این قندها مثل آسپارتام، ساخارین، سوکرالوز، استویا و … که تولید دست انسان هستند، اصلا کالری ندارند و همین، خیلی‌ها را به اشتباه می‌اندازد. متخصصان تغذیه می‌گویند درست است که شیرین‌کننده‌های مصنوعی اصلا کالری ندارند یا کالری بسیار ناچیزی دارند اما اولا حاوی مواد مغذی نیستند، دوما تحقیقات ثابت نکرده که همه آنها در کاهش وزن و در امان ماندن از دیابت موثرند. سوم این که بعضی از آنها عوارض زیادی دارند. بنابراین حتی قندهای مصنوعی را هم باید با احتیاط و در حد متعادل مصرف کرد.

موضوع این است که این قندها با اینکه کالری پایینی دارند اما شیرینی بعضی از آنها ۳۰۰ برابر قندهای طبیعی است و همین منجر به افزایش اشتها در خیلی‌ها می‌شود و باعث می‌شود بیشتر بخورند. مساله‌ای که می‌تواند موجب چاقی و سایر عوارضِ ناشی از چاقی شود.

دکتر مریم مظاهریون، دکترای تخصصی تغذیه در این رابطه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: درست است که قندهای مصنوعی کالری ندارند اما می‌توانند به صورت غیرمستقیم باعث تحریک اشتها شوند و تحریک اشتها هم باعث می‌شود که شما غذای بیشتری مصرف کنید و همین موجب افزایش وزن و چاقی و سایر عوارض می‌شود. قندهای مصنوعی هم بدون عوارض نیستند.

بیشتر بخوانید؛

• آیا مُجازیم همه قندها را از رژیم غذایی خود حذف کنیم؟

• قند خون خود را چند وقت یک بار چک کنیم؟

• یک تصور اشتباه درباره خرما، توت و کشمش

خطری که مصرف آسپارتام و استویا دارند

البته سازمان‌های نظارتی دنیا از جمله FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) برخی از این قندهای مصنوعی را برای مصرف عمومی تایید کرده‌اند و این تأییدیه‌ها هم معمولاً بر اساس مطالعات دقیق و آزمایش‌های طولانی‌مدت بر روی حیوانات و انسان‌ها ارائه می‌شوند. اما موضوع این است که هر قند مصنوعی هم یک مقدار مصرف روزانه قابل قبول دارد که مصرف در محدوده این مقدار، بی‌خطر تلقی می‌شود.

به عنوان مثال برخی کارشناسان می‌گویند آسپارتام باید روزانه تا ۴۰ میلی‌گرم (ADI) به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مصرف شود. و مثلا ساخارین و سوکرالوز ۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن. دلیلش هم این است که هرچند بیشتر مطالعات نشان داده‌اند که مصرف متعادل این قندها ایمن است، اما برخی تحقیقات نگرانی‌هایی را مطرح کرده‌اند. مثلا درباره سوکرالوز برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که ممکن است بر روده تأثیر بگذارد و مقاومت به انسولین را هم در طولانی‌مدت افزایش دهد.

مظاهریون می‌گوید: «مطالعات جدید ثابت کرده که آسپارتام که تا سال‌های قبل به وفور در انواع نوشابه‌ها و شیرینی‌های رژیمی و محصولات رژیمی استفاده می‌شد، می‌تواند منجر به بروز برخی از سرطان‌ها شود. همچنین افرادی که به مقدار زیاد از آسپارتام استفاده می‌کنند، خطر ابتلا به سکته مغزی در آنها افزایش پیدا می‌کند. پس همین قندها را هم باید در حد متعادل استفاده کنیم و با این تصور که هیچ ضرری برای سلامت ندارند، در مصرف‌شان زیاده‌روی نکنیم.»

حتی قند استویا که پایه گیاهی دارد و حاوی مزایای متعددی است، ممکن است برای بعضی‌ها مضراتی داشته باشد که حالت تهوع، سردرد، نفخ، افت فشار خون و اختلال در ترشح هورمون‌ها بخشی از این مضرات است. مطالعات و مشاهدات نشان داده که آسپارتام نیز این عوارض را در بسیاری از افراد به دنبال دارد.

حتی توت خشک هم زیاد نخورید

به گفته متخصصان، زیاده‌روی در مصرف قندهای مصنوعی ممکن است مشکلات گوارشی ایجاد کند یا بر متابولیسم ما تاثیر منفی بگذارد. حتی ممکن است میل به غذاهای شیرین و سایر غذاها را افزایش دهد. بنابراین توصیه می‌شود که این قندها روزانه کمتر از مقدار ADI که در بالا گفته شد، مصرف شوند.

البته همچنان بهتر است قندهای طبیعی در اولویت مصرف باشند و همان‌ها را هم باید در حد تعادل مصرف کنیم. مثلا درست است که توت خشک، انجیر خشک، خرمای خشک یا خرمای تازه، کشمش و مویز مواد حاوی قند طبیعی هستند اما زیاده‌روی در مصرف آنها هم ضررهای خاص خود را دارد. موضوعی که دیابتی‌ها باید بیشتر مراقب باشند. درواقع قند طیبعی هم هرچند مفید است، اما زیاده‌روی در مصرف آن می‌تواند باعث اضافه‌وزن و چاقی شود و به دنبال آنها عوارض و بیماری‌های مختلفی پیدا شوند.

پس هم در مصرف قندهای طبیعی و هم قندهای مصنوعی، تعادل را الگوی خود قرار دهید و هیچ‌وقت زیاده‌روی نکنید. همه چیز در حد تعادل. درضمن اگر مبتلا به دیابت هستید یا باردارید، یا در دوره شیردهی به سر می‌برید، درباره مصرف یا عدم مصرف قندهای مصنوعی مثل آسپارتام و استویا و … و میزان مصرف روزانه آنها حتما با پزشک‌تان مشورت کنید و خودسرانه کاری نکنید.