طب شخص‌محور، پیوند میان پزشکی نوین و مفاهیم طب سنتی ایرانی
محمدامین جاویدی، دکترای تخصصی ژنتیک و عضو هیئت علمی پژوهشکده سرطان معتمد جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به طب مکمل، چالش‌های پیش روی پژوهشگران ایرانی اظهار کرد: حیطه کاری من بیشتر در زمینه استفاده از طب مکمل است که در گذشته تحت عنوان طب جایگزین یا Alternative Medicine شناخته می‌شد. سپس، این حوزه با نام Integrative Medicine یا طب فراگیر مورد توجه قرار گرفت. تمرکز اصلی من روی همین حیطه است. در این روش، ما از حوزه‌هایی مانند طب سنتی، طب ایرانی، داروهای گیاهی (Herbal Medicine) و حتی استفاده از امواج الکترومغناطیسی برای کمک به درمان‌های رایج بهره می‌بریم. هدف اصلی این رویکرد افزایش اثربخشی درمان‌ها، کاهش عوارض جانبی و بهبود کیفیت زندگی بیماران است.
وی افزود:بسیاری از درمان‌های نوین که امروزه در پزشکی استفاده می‌شوند، بر پایه تحقیقاتی شکل گرفته‌اند که سال‌ها پیش انجام شده است. حتی درمان‌های رایج فعلی نیز محصول همین تحقیقات هستند که اکنون به مرحله بالینی رسیده‌اند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده سرطان معتمد جهاددانشگاهی تصریح کرد:طب شخص‌محور و ارتباط آن با طب سنتی روش‌های درمانی مدرن به سمت شخص‌محور (Personalized Medicine) و پزشکی دقیق (Precision Medicine) پیش می‌روند. جالب اینجاست که این مفهوم در طب سنتی و طب ایرانی از دیرباز وجود داشته است. به‌عنوان‌مثال، طب سنتی افراد را بر اساس طبع‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌کرد. این طبع‌ها تا حد زیادی با پزشکی شخص‌محور ارتباط دارند. حتی تقسیم‌بندی افراد به گروه‌های low/intermediate/high metabolizers نیز می‌تواند با این طبع‌ها هم‌خوانی داشته باشد.
به گفته وی، نکته‌ای که باید در این حوزه در نظر گرفت این است که نباید اغراق کنیم و بگوییم این روش‌ها همه‌چیز را حل می‌کنند؛ از سوی دیگر، نباید این حوزه را نادیده گرفت. چالش اصلی ما، یافتن تعادلی بین این دو نگاه است.
*چالش‌های پژوهشگران ایرانی
وی افزود:پژوهشگران ایرانی با چند مشکل اساسی مواجه‌اند. نخست، حمایت‌های لازم از آن‌ها به‌طور کامل انجام نمی‌شود. دوم، بسیاری از فرآیندها و ضوابط به شکل یکسان برای همه اجرا نمی‌شوند. این مسائل از چالش‌های داخلی ماست، درحالی‌که چالش‌های بین‌المللی تأثیر کمتری دارند.
جاویدی بیان کرد:همکاری‌های بین‌المللی، به‌ویژه در حوزه تحقیقات سرطان، می‌تواند بسیار مؤثر باشد. خوشبختانه، ما در این زمینه تجربه‌های خوبی داشته‌ایم و محققان خارجی نیز به این همکاری‌ها علاقه نشان داده‌اند.
به گفته وی؛در خارج از کشور، طب مکمل با استقبال بیشتری روبه‌رو می‌شود. اما در داخل کشور، برخی پزشکان محترم به دلیل فعالیت‌های غیرعلمی افرادی در این حوزه که مستندات معتبری ندارند، با آن مخالفت می‌کنند. بنابراین، ما باید روش‌های موجود در طب سنتی، طب ایرانی و داروهای گیاهی را با مستندات علمی معتبر به جوامع علمی داخلی و بین‌المللی ارائه کنیم.
*جایگاه ایران در طب مکمل
وی معتقد است بر اساس گزارش سایت سایماگو، که یکی از منابع معتبر ارزیابی علمی است، ایران در زمینه طب مکمل در جایگاه چهارم جهانی قرار دارد. این جایگاه با توجه به محدودیت‌های موجود در کشور بسیار ارزشمند است. بخشی از این موفقیت مدیون مستندات علمی است که گروه ما تولید کرده است.
*چالش‌های تحقیقاتی و راه‌حل‌ها
جاویدی بیان کرد: بسیاری از درمان‌های فعلی که استفاده می‌شوند، پایه تحقیقاتی دارند و در آزمایشگاه‌ها توسعه یافته‌اند. در پژوهشکده سرطان، ما هم بخش پژوهشی و هم بخش بالینی داریم. ارتباط بین این دو بخش خوب است، اما می‌تواند بهتر شود. تقویت این ارتباط می‌تواند شکاف موجود بین تحقیقات پایه، کارآزمایی‌های بالینی و استفاده از نتایج در بالین را پر کند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده سرطان معتمد جهاددانشگاهی تصریح کرد:ما نیروی متخصص در کشور داریم، اما از این نیروها به‌درستی استفاده نمی‌شود. باید زمینه جذب این افراد در دانشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و بیمارستان‌ها فراهم شود. همچنین، مدیریت تحقیقاتی باید به‌گونه‌ای باشد که تحقیقات در سریع‌ترین زمان ممکن به محصولات قابل‌استفاده در بالین تبدیل شوند.
*پیشگیری و فرهنگ‌سازی در سرطان
وی افزود:سبک زندگی سالم، شامل تغذیه مناسب، ورزش و کاهش استرس، نقش مؤثری در پیشگیری از سرطان دارد. از سوی دیگر، تشخیص زودهنگام سرطان یکی از عوامل کلیدی در درمان موفقیت‌آمیز آن است. بنابراین، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی مناسب ضروری است تا مردم از منابع اطلاعاتی درست، اطلاعات کافی دریافت کنند.
جاویدی در پایان گفت:طب مکمل ظرفیت بالایی برای بهبود کیفیت درمان بیماران دارد. با حمایت از این حوزه، تقویت همکاری‌های بین‌المللی و رفع چالش‌های موجود، می‌توان جایگاه ایران را در این عرصه ارتقا داد و گام‌های مؤثری در بهبود سلامت بیماران برداشت.
انتهای پیام
