شوخی‌های سخیف و کمدی‌های کم مایه در شان مخاطب تئاتر نیست
محمدجواد حبیبی کارگردان نمایش «می‌خواهم میوسوف را ببینم» که در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه است در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه این اثر در سال ۱۴۰۱ و بر مبنای پروژه پایان دوره کلاس‌های بازیگری‌اش شکل گرفته است، درباره انتخاب این متن برای اجرا عنوان کرد: سلیقه شخصی‌ام از بین انواع کمدی، کمدی موقعیت است و البته از نگاه من مخاطب چه در سینما، چه در تئاتر و چه در سریال‌ها، در یکی دو سال گذشته به قدری طنز سخیف و شوخی‌های جنسی و کم مایه دیده و شنیده است که دیگر این نوع از کمدی را پس می زند. کما اینکه فکر می‌کنم شوخی‌های سخیف واقعا در شان مخاطب فهیم تئاتر و به طریق اولا در شان عرصه تئاتر ما نیست.
وی ادامه داد: ما همیشه این جمله را شنیده‌ایم که خنداندن مردم ایران سخت است و طبیعتا این ماجرا در تئاتر نیز صادق است. نمایشنامه «می‌خواهم میوسوف را ببینم» بر اساس موقعیت‌های متعدد کمدی و جذاب که به واسطه سوتفاهم‌ها به وجود آمده‌اند، نوشته شده است. یکی از سخت ترین بخش‌های کارگردانی این اثر برای من، نمایشی کردن همان موقعیت‌ها بود، چراکه در ایجاد موقعیت کمدی روی صحنه، ریتم، همخوانی جنس بازی‌ها و مقدمه و موخره آن موقعیت‌ها بسیار مهم بود. علاوه بر اینکه اصرار داشتم به هیچ وجه جنس شوخی‌ها سخیف و سطح پایین نباشد.
این کارگردان تئاتر بیان کرد: مهمترین ویژگی «می‌خواهم میوسوف را ببینم» اول خنده‌ای است که بر لبان مخاطب می‌نشاند، خنده‌ای که به واسطه موقعیت شکل می‌گیرد و دوم آنکه این اثر شان تئاتر و تماشاگر تئاتر را پایین نمی آورد و سوم حرف عمیق پنهان شده در پس طنز تامل برانگیز این اثر است که تذکری برای درس گرفتن از تاریخ برای امروز به مخاطب می دهد.
وی افزود: به طور کلی نمایشنامه خوب کم است البته خوب بر اساس سلیقه هر فرد تعریف می‌شود. این نمایش پروژه پایان دوره کلاس‌های آموزش بازیگری من با عنوان «لطفا بازیگر شوید» است که در پایان آموزش هنرجویان، حدود ۴۰ نمایشنامه خواندم تا این متن را انتخاب کردم. یکی دیگر از چالش‌ها برای انتخاب متن، مبحث مجوز نویسنده یا مترجم یا انتشارات است که متاسفانه امروزه تبدیل به چالش جدی به واسطه مسائل مالی شده است که خوشبختانه آقای محمود عزیزی مترجم این نمایشنامه، انصافا بدون هیچ توقعی در سریع ترین زمان ممکن مجوز را برای ما صادر کرد که باید از وی تشکر کنم.
بازیگر نمایش «و او جان من است» عنوان کرد: این نمایشنامه را می توان هم به شیوه کلاسیک اجرا کرد و هم به شیوه رئال و امروزی نیز روی صحنه برد؛ انتخاب بنده این بود که از شیوه کلاسیک فاصله بگیرم و در مواردی به سمت تئاتر فانتزی بروم.
وی با اشاره به مشکلات تئاتر گفت: یکی از مشکلات اصلی تئاتر ما مربوط به تئاتری‌ها می‌شود و دیگری مربوط به دولت‌ها و سیاستگذاران؛ در توضیح مورد اول باید بگویم که تئاتر ما باید مردمی شود، یعنی مناسب مخاطب عام باشد و در عین حال رسالت خویش را که همان انگیزش تفکر و تامل است به‌جا آورد. مورد دوم نیز مسئله همیشگی کمبود حمایت‌های دولتی و سیاست‌های بعضا غلط مدیران در این عرصه است. در مورد اول به نظر می‌رسد تئاتری‌ها باید با جامعه بیشتر ارتباط داشته باشند و از فضای خودساخته و خود تشویق شده شبه روشنفکری کمی فاصله بگیرند. البته مقصودم همه تئاتری‌ها نیست و در مورد دوم هم به نظر می‌رسد باید تعامل مدیران بالادستی با جامعه تئاتر بیشتر و نزدیک تر شود.
حبیبی در پایان درباره اجرا در فرهنگسرای نیاوران گفت: فرهنگسرای نیاوران از گذشته محل فرهنگی و هنری شمال شهر تهران بوده است. این مجموعه محلی برای کنسرت‌های موسیقی، تئاتر و هنرهای تجسمی بوده و است. چند سالی بود که مجموعه نیاوران کم فروغ شده بود که یکی از دلایلش کرونا و دلیل دیگر آن مدیریت آن بوده است. به نظر می‌رسد که برخی از مدیران جدای از اینکه تخصص لازم در اداره این مجموعه را نداشتند، انگیزه کافی را نیز برای ارتقای این فرهنگسرا نداشتند. البته نباید نبود حمایت‌های لازم از مراجع بالادستی را نیز نادیده گرفت اما مدیریت جدید فرهنگسرای نیاوران تصمیم جدی برای احیای این مجموعه را دارد. در حال حاضر به دلیل مسائل گوناگون، جذب تماشاگر برای تئاتر سخت تر از گذشته شده است که این سختی شامل حال فرهنگسرای نیاوران نیز می شود.
هستی جعفری، امیر شریعت، متین تاجیک، گودرز هاجری، مهدی کاظم لو، سبا امیری، حدیث نجات، محمدجواد حبیبی، داوود عباسی و نیکو خلیفه در این اثر به ایفای نقش می‌پردازند.
نمایش «می خواهم میوسوف را ببینم» به نویسندگی تامارا دالمات، ترجمه محمود عزیزی و کارگردانی و تهیه کنندگی محمدجواد حبیبی هر شب راس ساعت ۲۰ در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه می رود.
عکس از امیرحسین قاسمی است.
