«سفرنامه آبجی مظفر»؛ پیوندی از تاریخ و جامعه‌شناسی در قالبی کمدی
به گزارش خبرنگار مهر، گروه هنر خبرگزاری مهر قصد دارد در طول ایام نوروز، به سراغ یک چهره تئاتری برجسته که در سال ۱۴۰۳ با اثر نمایشی موفقی روی صحنه رفته است، برود. همچنین در گزارش های پیش رو به هنرمندان جوانی نیز می‌پردازیم که در سال گذشته در تئاتر ایران خوش درخشیدند و نمایش هایی را به صحنه بردند که هم مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و هم منتقدان به آن روی خوش نشان دادند.
در این گزارش به سراغ نمایش «سفرنامه آبجی مظفر» به نویسندگی و کارگردانی قطب‌الدین صادقی رفته‌ایم.
نمایش «سفرنامه آبجی مظفر» به نویسندگی و کارگردانی قطب‌الدین صادقی که در ۲ نوبت در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر از ۱۶ دی تا ۲ بهمن و پس از اتمام جشنواره تئاتر فجر از ۱۸ بهمن تا ۳ اسفند روی صحنه رفت.
از تولد در سنندج تا سوربن پاریس
قطب‌الدین صادقی (زاده ۳ اردیبهشت ۱۳۳۱، سنندج، محله جورآباد) نویسنده، نمایشنامه‌نویس، مترجم، کارگردان تئاتر، استاد دانشگاه، بازیگر سینما، تلویزیون و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران است. وی در سال ۱۳۵۴ مدرک کارشناسی خود را در رشته هنرهای نمایشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران دریافت کرد؛ سپس برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شد و توانست در دانشگاه سوربن پاریس، دوره کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته هنرهای نمایشی به پایان ببرد.
مقصر اختلافات پیش آمده چه کسی بود؟
آخرین ساخته قطب‌الدین صادقی که در سبک نمایش ایرانی تولید شده بود حواشی بسیاری در پی داشت؛ که از این حواشی می‌توان به چالش‌هایی که با گروه بعدی که در این سالن اجرا داشتند اشاره کرد که سرانجام هم به نتیجه‌ای منجر نشد و مشخص نشد که در این درگیری مقصر اصلی این نابه‌سامانی چه کسی بود؟
بازگشت به تئاتر شهر پس از ۱۰ سال دوری …
قطب‌الدین صادقی پس از ۱۰ سال دوری از تئاتر شهر با نمایش «سفرنامه آبجی مظفر» به سالن اصلی این مجموعه بازگشت. طبق سنت همیشگی او گروه بازیگرانش متشکل از ۲ دسته با سابقه و کم سابقه بودند و در این نمایش که به برهه‌ای از زندگی مظفرالدین شاه قاجار می‌پرداخت، غالب موقعیت‌ها خصلت مستندمحور داشتند که توسط صادقی دراماتیزه شده بود و در قالب یک اثر کمدی به اجرا رسید.
«سفرنامه آبجی مظفر» در روایت
این نمایش سنتی براساس سفر مظفرالدین شاه قاجار به پاریس برای افتتاح نمایشگاه ۱۹۰۰ شکل می‌گیرد که طی آن رابطه عاطفی بین یکی از همراهان شاه و یک سرباز فرانسوی اتفاق می‌افتد و در بازگشت به ایران این رابطه قوت می‌گیرد و تا آستانه وصال هم پیش می‌رود، اما موانعی به وجود می‌آید که این اتفاق هرگز رخ نمی‌دهد.
مخاطبانی که برای چهره‌ها نیامدند …
باتوجه به تعداد اجراهای محدودی که این اثر داشت، اما استقبال مطلوبی از جانب مخاطبان اتفاق افتاد که این موضوع نشانه خوبی برای تئاتر ایران است که در کنار ذهنیت فراگیر شده تئاتر تجاری و چهره پسند، آثاری که از کیفیت استانداردی برخوردار هستند نیز مورد توجه مخاطبان قرار می‌گیرند.
هنرمندی که ریتم را می‌شناسد
صادقی در این نمایش می‌کوشد تا از ابعاد سالن اصلی مجموعه تئاترشهر استفاده لازم را بکند و در این مورد تجربه وی در اجراهای پیشین که در این سالن روی صحنه رفته است، او را یاری می‌دهد.
در این نمایش موضوعی که بسیار حائز اهمیت است «ریتم» است که به شکلی برجسته و درخور هر صحنه طراحی شده است و همین عامل سبب می‌شود که مخاطب در طول این نمایش ۱۰۵ دقیقه‌ای خسته نشود و کماکان درگیر نمایش بماند.
نمایشی صرفا برای خنده؟ نه!
«سفرنامه آبجی مظفر» در روایت تنها یک کمدی برای خندیدن نیست و این همان بخش جدایی‌پذیر او از مابقی آثار کمدی حاضر روی صحنه است. در این نمایش ما در قالبی کمدی با حرف‌های اساسی و جدی طرف هستیم که به نوعی نتیجه‌گیری از دل تاریخ است که به درد امروزه روز انسان معاصر نیز می‌خورد و تنها در حد یک تورق تاریخی نمی‌ماند.
از ارجاعات تاریخی تا جامعه‌شناسی کاربردی
بهره‌گیری از تاریخ ویژگی است که جزوه سبک صادقی شده است و ما در عمده آثار تولید شده توسط او، ردپای تاریخ را به شکلی ملموس می‌بینیم. این نمایش کمیک که از متد هجو بهره می‌گیرد و خصایصی چون نقد اجتماعی، طنز گزنده، اغراق و پیام اخلاقی را به مخاطب ارائه می دهد، اثری است در خدمت جامعه امروز و نشان از شناخت صحیح نیازهای جامعه توسط صادقی دارد. او پیش از بهره‌گیری از تاریخ، جامعه‌شناسی درستی از مردم جامعه دارد که نیازهای آنها را به خوبی شناسایی می‌کند.
در نهایت این اثر نمونه مناسبی از ژانر کمیک است که به جامعه تئاتری گوشزد می‌کند برای خنداندن و جذب مخاطب در این ژانر الزاماً نیازی به ارجاعات ضداخلاقی نیست.
