سایه سنگین بیماری‌ها بر کارکرد سیستم تنفسی
مشکلات تنفسی شامل مجموعه‌ای از اختلالات است که عملکرد طبیعی ریه‌ها را مختل می‌کند؛ این اختلالات شامل آسم، بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، فیبروز ریوی، عفونت‌های ریوی مانند ذات‌الریه و برونشیت و آپنه خواب است که هر یک از این موارد می‌تواند موجب کاهش کیفیت زندگی شود و نیازمند بررسی و مدیریت تخصصی است.
آپنه خواب یکی از رایج‌ترین اختلالات تنفسی است که هنگام خواب رخ می‌دهد و این عارضه که با توقف موقت تنفس در خواب همراه است، می‌تواند خروپف بلند، خستگی روزانه و در موارد حاد، افزایش خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی و عروقی را به همراه داشته باشد، در بیشتر افرادی که درگیر آپنه خواب می‌شوند، اضافه وزن عامل اصلی است، چراکه تجمع چربی در اطراف گردن و راه‌های تنفسی منجر به انسداد مسیر هوا می‌شود.
چاقی و اضافه وزن همچنین می‌تواند مشکلاتی مانند کاهش حجم ریوی و افزایش تنگی نفس را به دنبال داشته باشد، چراکه تجمع چربی در نواحی شکمی و دیافراگم فشار بیشتری بر قفسه سینه ایجاد می‌کند که این فشار باعث کاهش ظرفیت تنفسی ریه‌ها می‌شود و در نتیجه افراد ممکن است حتی در فعالیت‌های سبک دچار خستگی و تنگی نفس شوند.
بیماری‌های قلبی تأثیر مستقیم بر سیستم تنفسی دارد و ضعف عملکرد قلب در پمپاژ خون به ریه‌ها می‌تواند موجب تجمع مایعات در ریه‌ها و ایجاد مشکلات ریوی شود و این شرایط تنفس را دشوار و گاهی دردناک می‌کند، همچنین نارسایی قلبی علائم مشابهی با بیماری‌های ریوی ایجاد می‌کند که نیازمند درمان‌های مشترک است.
۹۰ درصد افراد دارای اضافه وزن آپنه خواب را تجربه می‌کنند / تأثیر بیماری‌ها بر عملکرد سیستم تنفسی
امیر دادخواهی، فوق تخصص بیماری‌های ریه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه آپنه خواب و حملات قطع نفس هنگام خواب، بیشترین ارتباط را با افزایش وزن دارد، اظهار کرد: برای ۹۰ درصد افرادی که اضافه وزن و چاقی را تجربه می‌کنند، آپنه خواب ایجاد می‌شود و قطع نفس در خواب را تجربه می‌کنند.
وی با بیان اینکه ۱۰ درصد افراد نیز ممکن است به دلیل داشتن اختلالات ساختاری در سیستم تنفسی خود درگیر آپنه و قطع نفس در خواب شوند، افزود: داشتن زبان بسیار بلند و کام کوتاه، از جمله مشکلاتی است که می‌تواند باعث ایجاد وقفه تنفسی در خواب شود، اما با این حال تأثیر اضافه وزن و چاقی در ایجاد آپنه خواب، بسیار جدی است.
فوق تخصص بیماری‌های ریه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه به‌جز ایجاد آپنه خواب، اضافه وزن و چاقی می‌تواند مشکلات تنفسی دیگری را نیز به همراه داشته باشد، تصریح کرد: گاهی اوقات ممکن است با وجود در سلامت بودن سیستم تنفسی، مشکلات تنفسی و تنگی نفس در پی بیماری‌های دیگر بروز کند.
عملکرد سیستم تنفسی تحت تأثیر مشکلات قلبی، کم‌خونی و تیروئید
دادخواهی با بیان اینکه مشکلات قلبی یکی از عواملی است که می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات تنفسی برای افراد شود، ادامه داد: در واقع ممکن است در پی بیماری‌های قلبی در بافت ریه آب تجمع پیدا کند و منجر به تجربه تنگی نفس برای بیمار شود و درمان تنگی تفس و مشکلات ریوی این افراد به درمان مشکلات قلبی آنها وابسته است.
وی با بیان اینکه ممکن است برخی افراد به دلیل داشتن کم‌خونی مشکلات تنفسی را تجربه کنند، گفت: پایین بودن میزان هموگلوبین به‌ویژه کمتر از عدد هشت، می‌تواند منجر به ایجاد محدودیت در فعالیت‌های فرد شود و برای او تنگی نفس ایجاد کند.
فوق تخصص بیماری‌های ریه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه نارسایی قلبی می‌تواند منجر به تنگی نفس شود، اضافه کرد: کم‌کاری تیروئید نیز از جمله بیماری‌هایی است که می‌تواند روی کارکرد سیستم تنفسی افراد تأثیرگذار باشد و با توجه به تأثیر سایر بیماری‌ها بر عملکرد سیستم تنفسی، هنگامی که فردی با علائم بیماری‌های تنفسی به پزشک مراجعه می‌کند، فرد علاوه بر سیستم تنفسی باید از نظر سلامت سایر اعضای بدن نیز بررسی شود.
دیابت نیز تأثیر غیرمستقیم بر سیستم تنفسی دارد، سطح قند خون بالا به مرور عروق خونی کوچک را تخریب می‌کند و توانایی انتقال اکسیژن به بافت‌ها را کاهش می‌دهد و افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر بیشتری برای عفونت‌های تنفسی هستند که به پیچیدگی درمان مشکلات تنفسی منجر می‌شود.
کم‌خونی از دیگر عواملی است که می‌تواند عملکرد تنفسی را تحت تأثیر قرار دهد، کاهش تعداد گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین منجر به محدودیت در حمل اکسیژن به اندام‌ها می‌شود و این وضعیت موجب احساس ضعف، خستگی شدید و تنگی نفس در افراد خواهد شد.
بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) و آسم نیز اغلب با شرایطی مانند دیابت و چاقی مرتبط است، این بیماری‌ها ممکن است با ایجاد التهابات سیستمیک و کاهش توانایی بدن در مقابله با عوامل تحریک‌کننده محیطی شدیدتر شود، از همین رو توجه به سلامت کلی بدن از اهمیت بالایی برخوردار است.
مدیریت مشکلات تنفسی نیازمند رویکردی چندجانبه است و کاهش وزن، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و نارسایی قلبی و درمان کم‌خونی از عوامل کلیدی در بهبود عملکرد سیستم تنفسی محسوب می‌شود و این اقدامات همراه با رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی منظم و مشاوره با متخصصان می‌تواند از پیشرفت مشکلات جلوگیری کند و کیفیت زندگی را افزایش دهد.
منبع:ایمنا
