روسری ترکمن؛ نماد هویت فرهنگی

ارتباط فردا: اگر به شهرهایی که اقوام ترکمن ایرانی زندگی می‌کنند، سفر کرده باشید، در نگاه اول متوجه می‌شوید که زنان در سطح شهر، روسری‌های بلندی با طرح‌ها و نقش‌هایی متنوع، اما شبیه به یک‌دیگر به سر دارند.

روسری ترکمن، پوششی از لباس قوم ترکمن است که با زندگی روزمره زنان در این شهر گره خورده است. زنان در همه حال و همه جا از آن استفاده می‌کنند. همچنین نسل جوان نیز مانند نسل‌های گذشته، پوشش سنتی خود را حفظ کرده است. در این گزارش سعی شده با روسری ترکمن، به عنوان پوشش روزمره زنان ترکمن بیشتر آشنا شوید.

پوشش نماد فرهنگ و سنت

قوم ترکمن، از اقوام اصیل ایرانی است که تاریخچه‌ای بسیار کهن دارد. اقوام ترکمن ایرانی ۹۰۰ سال قبل در دشت گرگان ساکن شده‌اند. ترکمن‌ها حدود دو درصد جمعیت ایران و حدود دو میلیون نفر از آن را تشکیل می‌دهند. آنان امروزه در استان‌های گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی زندگی می‌کنند. قوم ترکمن هم مانند اقوام دیگر ایرانی، دارای لباس و پوشش محلی است که نمادی از تاریخ، هنر و باورها است.

لباس و پوشش اقوام ترکمن برگرفته از فرهنگ و سنت‌های این قوم است. زمانی که تاریخچه مد و لباس را بررسی شود، نتایج نشان می‌دهد لباس اقوام نیز در طول تاریخ با تغییرات بسیاری مواجه شده است و تغییرات دوره‌های تاریخی بر آن تاثیر گذاشته، اما با این‌حال ریشه فرهنگی لباس اقوام ترکمن بسیار کهن است و به تاریخچه هشت‌هزارساله این قوم بازمی‌گردد.

 هویت فرهنگی

روسری‌های ترکمن از عناصر مهم پوشش در لباس محلی اقوام ترکمن است، که برگرفته از فرهنگ و سنت آنان است. تاریخچه روسری ترکمن قدمت بسیاری دارد و بیشتر در مراسمات مهم مانند اعیاد، جشن‌ها و عزاداری‌ها به کار می‌روند.

جنس این روسری‌ها اغلب از جنس ابریشم و پنبه است. طرح‌ها و نقش‌های بافته شده بر روسری نمادی از فرهنگ ترکمن‌ها است. اشکال هندسی، گل‌ها و حیوانات بر گرفته از طبیعت و جغرافیای محل زندگی است. رنگ‌های مورد استفاده در بافت و پارچه روسری نیز دارای مفاهیمی هستند، رنگ سیاه نماد قوم ترکمن، رنگ قرمز نماد عشق و محبت، رنگ سبز نماد طبیعت و فراوانی، رنگ زرد نماد پیشرفت و روشنی و رنگ آبی نماد آب و آسمان است.

روسری ترکمن

امروزه روسری ترکمن در میان زنان در دو مدل است و هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. یالیق روسری نازک از جنس حریر است و بیشتر در خانه و مراسم عروسی استفاده می‌شوند. همچنین مدل دیگر چارقد است از جنس پشم و ابریشم است و ریشه‌های پشمی دارند که به این ریشه‌ پورچیک یا پورچینک گفته می‌شود. این ریشه‌های پشمی بلند باعث می‌شوند تا لبه‌های روسری مرتب باشد و تا نشود. چارقد دارای طرح‌ها و نقش‌هایی از گل‌های زیبا و رنگارنگ است و آن را به صورت مثلثی شکل تا می‌زنند و بر سر می‌گذارند. زنان ترکمن زمانی که بخواهند به میهمانی بروند، چارقد می‌پوشند و اغلب بیرون از خانه از آن استفاده می‌کنند.

روسری زنان ترکمن، کاربرد در زندگی روزمره آنان دارد. نقش‌ها و طرح‌های آن نمادی از هویت فرهنگی است و استفاده روزمره از آن توسط نسل‌های مختلف، نمایانگر تلاش مردمان برای حفظ فرهنگ و سنت گذشته است.

انتهای پیام