ایوب آقاخانی: نمایشنامه‌نویسان مستعد را رها نکنیم
به گزارش خبرنگار مهر، ایوب آقاخانی مدیر بخش نمایشنامه‌نویسی چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر درباره اهمیت این بخش در جشنواره بیان کرد: اهمیت بخش نمایشنامه‌نویسی وابسته به برگزاری جشنواره نیست چراکه این حوزه به صورت بنیادی در مسیر تولید و ساخت آثار در حوزه تئاتر و رسیدن به آرمان‌های آن حرکت می‌کند. باید بگویم به عنوان اصلی‌ترین و هدفمندترین نقطه در مسیر تولید آثار کیفی، مسئله متن و ادبیات یک اثر است که ما به آن نمایشنامه می‌گوییم. به همین دلیل برگزاری یک مسابقه در جشنواره‌ای با این ابعاد می‌تواند به شدت مهم، تعیین کننده، سازنده و استراتژیک باشد. به این معنی که عده‌ای را تهییج کنیم تا به امر کیفیت، زیبایی شناسی، تناسب با جامعه‌ای که محتوا در آن متولد می‌شود و همچنین ذات درام‌نویسی اهمیت دهند و تنها به جهان شخصی قصه نزدیک نشده و بتوانند از هر نظر این پدیده را مهم و دقیق و مناسب نیازهای ما ترسیم کنند.
پایه و مبنای نمایشنامه در تئاتر ما درست است و صرفا باید تقویت شود
وی ادامه داد: این بخش نه تنها مهم است بلکه اگر از نمایی لانگ شات به مسیر رسیدن به تئاتر آرمانی نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که مسئله اصلی متن و نمایشنامه است به ویژه که بسیاری از بزرگان تئاتر ایران نیز معتقد بوده‌اند که ضعف مهم تئاتر ما نمایشنامه است. هرچند که امروز این بزرگان در میان ما نیستند اما صحبت آنها همواره قابل تامل و تفکر است. من معتقد هستم پایه و مبنای متن و نمایشنامه در تئاتر ما خوب و درست است و صرفا باید تقویت شود و این تقویت از طریق برگزاری این بخش با چنین جدیت و اهمیتی در مهم‌ترین و معتبرترین جشنواره بین المللی تئاتر ایران امکان‌پذیر است چراکه استعدادهای پراکنده در این مرز و بوم بسیار زیاد هستند و باید آنها را پیدا و جهت‌دهی کنیم.
آقاخانی درباره تعداد و سطح کیفی آثار ارسالی به چهل و سومین جشنواره تئاتر فجر عنوان کرد: من معتقدم امسال رکورد سال‌های گذشته را تغییر داده ایم چرا که بدون تمدید مهلت ارسال آثار، ۳۵۰ اثر از استان‌های مختلف کشور ظرف کمتر از سه ماه به دست ما رسید و تقریباً هیچ استانی بدون اثر پیشنهادی نبود و حتی از برخی از استان‌ها تعداد آثار ارسالی بیشتر بود مانند فارس، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، اصفهان و …
این نویسنده و کارگردان تئاتر افزود: سطح کیفی آثار به شهادت داوران این دوره، به قدری قابل اعتنا بود که ما برعکس همیشه به جای بحث درباره به عنوان مثال ۱۰ اثر در نهایت درباره ۴۰ اثر درحال بحث بودیم و این اتفاق چه برای اعلام راه‌یافتگان در رقابت نهایی یا نامزدها و چه برای برگزیدگان نهایی وجود داشت. نکته دیگری که باید بگویم این است که امتیاز مهم این دوره وجود انواع رویکردها در نمایشنامه‌نویسی بود چراکه نه رئالیسم و نه فرم، نه قصه گویی و نه رویکردی ضدقصه هیچکدام در آثار غالب نبود و در واقع فضاهای مدرن نسبت به فضاهای سنتی و کلاسیک تکثر بیشتری داشتند.
برخی نمایشنامه‌ها شگفت زده‌مان کرد
وی ادامه داد: ما مجبور شدیم از ۳۵۰ اثری که اصلاً از نظر حجم، منطقی نداشتند عده ای را کنار بگذاریم. عده ای که به قدری کوتاه بودند که شاید لازم بود در مسابقه دیگری شرکت کنند. البته تعداد این آثار چشمگیر نبود و در میان کل نمایشنامه ها حداقل ۵ یا ۶ اثر دریافت کردیم که ما را شگفت زده کرد. لطفا دقت کنید که من خودم نمایشنامه‌نویس هستم و در این زمینه به شهادت کارهایی که تاکنون به چاپ رسانده‌ام شاید بتوانم اظهارنظر عملی و واقع بینانه داشته باشم. باید بگویم واقعا بعضی از کارها به شدت شگفت انگیز بودند که حقیقتاً نه تنها من بلکه جمع داوران را نیز به حیرت واداشت و ما به این شگفتی می‌بالیم. امیدواریم که این سطح از قدرت نمایشنامه‌نویسی ما با همراهی مدیران در سطح بین‌المللی و فرامرزی بتواند ارائه شود.
مدیر بخش نمایشنامه‌نویسی چهل و سومین جشنواره تئاتر فجر گفت: زمانی که مرداد فراخوان جشنواره اعلام شد، اولین آثار با فاصله یک ماه پس از اعلام فراخوان به دست ما رسید که در مطالعه آنها تعلل نکردیم چراکه حدس تجربی من بیانگر این بود که ما با کارهای زیادی مواجه خواهیم بود و اصرار داشتم آثار با تأمل و تعمق ارزیابی شوند. بنابراین عملاً یک ماه پس از فراخوان یعنی از شهریور بررسی‌ها آغاز شد و تا اواسط آذر فرایند قضاوت نهایی آثار هم به فرجام رسید. تقریبا اولین بخشی بودیم که قضاوت را در مراحل تعیین شده به نتیجه رساندیم تا فرصت برای چاپ آثار باشد. امیدوارم نتیجه ما به قضاوت آنهایی که با این نمایشنامه‌ها در قالب مکتوب مواجه خواهند شد نیز معقول و قابل دفاع باشد.
نمایشنامه‌نویسان مستعد و جوان را رها نکنیم
وی درباره چاپ آثار برگزیده عنوان کرد: من تصور می‌کنم اگر ما این برگزیدگان و مستعدها را و حتی آن ۴۰ نفر اولیه را رها نکنیم و همچنین اگر در چاپ آثار منتخب در ارسال و نشر این آثار به سرتاسر ایران، در شکل دادن به جلسات، کارگاه‌ها و ورکشاپ‌های آموزشی تعلل نکنیم و آنها را جدی بگیریم، با سرعت بیشتری به نتیجه دلخواهمان خواهیم رسید. این افراد نباید رها شوند و باید باشگاهی از نمایشنامه‌نویسان فعال سرتاسر کشور تشکیل شود که دائماً در حال تولید متن باشد که البته این کار به سیاستگذاری، حمایت، تخصیص بودجه و … احتیاج دارد اما درنهایت باید ابتدا گوش شنوایی میان مسئولان وجود داشته باشد که من معتقدم در این مسیر مدیریت دولتی می‌تواند بیش از هرجایی به ما کمک کند چراکه بخش خصوصی دغدغه این موضوع را ندارد. این را در فرآیند تجربه پروژه ملی «چهارفصل تئاتر ایران» دریافتم.
آقاخانی در پایان بیان کرد: بنابراین امیدوارم پیش از هر نهاد یا ارگانی، اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ یک دستور کار جدی برای خود قرار دهد و این دستور کار به شرطی است که دلسوزی واقعی این وسط وجود داشته باشد که اگر باشد من سرباز این جبهه هستم و فکر می‌کنم در ۱۶ سال سابقه کاری خود در خصوص آموزش خارج از پایتخت در قالب پروژه خودم «چهار فصل تئاتر ایران»این را ثابت کرده‌ام و از آن نتیجه هم گرفته ام. البته که باید حمایتی پایدار که قائم و قائل به مدیریت‌های موسمی نباشد در این بخش رخ دهد و من اعتقاد راسخ دارم در این صورت در کمتر از ۲ دهه به تبلور این استعدادها می‌توانیم دسترسی عملی پیدا کنیم و امیدوارم از برکت شکوفه زدن و رشد این استعدادها تئاتر ما هم یکی دو گام از نظر کیفی جابه‌جا شود.
چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از سوم تا سیزدهم بهمن به دبیری خیرالله تقیانی‌پور برگزار می‌شود.
