سیزده‌بدر؛ نماد اتصال انسان به طبیعت
جواد روشندل در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه سیزده‌بدر در فرهنگ خراسان، فراتر از یک مراسم معمولی است، اظهار کرد: این روز بازتابی از باورها، ارزش‌ها، و تاریخ این منطقه است و آیین‌های منحصربه‌فردی در این روز اجرا می‌شوند که نشان‌دهنده احترام به طبیعت، عشق به خانواده و جشن گرفتن زندگی است. مردم خراسان از دیرباز روز سیزده‌بدر را با آیین‌ها و رسوم متنوعی جشن گرفته‌اند که شامل گردهمایی‌های خانوادگی، پخت غذاهای محلی و انجام بازی‌ها و مراسم سنتی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه یکی از بارزترین ویژگی‌های مراسم سیزده‌بدر در خراسان احترام به طبیعت است، اضافه کرد: خانواده‌ها در این روز سعی میکنند تا به مناطقی بروند که به طبیعت آسیب نرسانند. برخی از آن‌ها شاخه‌هایی از درختان را به عنوان نماد برکت به خانه می‌آورند. این شاخه‌ها تا پایان سال نگهداری می‌شود و به‌عنوان یادآوری ارتباط انسان با طبیعت، ارزشمند تلقی می‌شود.
این پژوهشگر فرهنگ بومی خراسان رضوی با اشاره به اینکه سیزده‌بدر فرصتی برای گردهمایی خانوادگی و تقویت پیوندهای اجتماعی است، خاطرنشان کرد: خانواده‌ها از صبح زود به آماده‌سازی مواد غذایی و وسایل موردنیاز برای سفر به طبیعت می‌پردازند. در خراسان این گردهمایی‌ها معمولاً با قصه‌گویی، موسیقی محلی و شعرخوانی همراه می‌شود و افراد مسن‌تر داستان‌های قدیمی را بازگو میکنند و جوان‌ترها نیز در فعالیت‌های سرگرم‌کننده شرکت میکنند.
روشندل ادامه داد: در برخی از روستاهای خراسان، بازی‌های آیینی به‌عنوان بخش مهمی از سیزده‌بدر برگزار می‌شود. این بازی‌ها شامل طناب‌کشی، دویدن‌های گروهی و حتی مسابقه‌های فرهنگی مانند شعرخوانی و روایت‌های محلی است. موسیقی محلی خراسان نیز به این روز جلوه‌ای خاص می‌بخشد و فضایی پرنشاط را ایجاد می‌کند.
وی با بیان اینکه یکی از رسوم معروف در سیزده‌بدر گره زدن سبزه‌هاست که این آیین در خراسان باشکوه خاصی انجام می‌شود، عنوان کرد: البته گره زدن سبزه برای دختران و پسران جوان اهمیت بیشتری دارد، زیرا آن‌ها سبزه‌ها را گره می‌زنند و آرزوهایی میکنند که نماد امید و آرزوی خوشبختی برای آینده است. این سبزه‌ها سپس به آب روان سپرده می‌شوند که نشان‌دهنده انتقال آرزوها به کائنات است.
روشندل بیان کرد: رسم گره زدن سبزه در خراسان به شکلی خاص دیگری تفسیر می‌شود به‌طوری‌که مردم باور دارند گره زدن سبزه به نوعی بستن گره‌های دشواری و باز کردن راه‌های خوشبختی است.
این پژوهشگر فرهنگ بومی در خراسان رضوی یکی دیگر از بخش‌های جذاب این روز را تهیه غذاهای محلی دانست و گفت: در خراسان غذاهایی مثل آش رشته، شله و کباب‌های محلی از غذاهای محبوب هستند که در سیزده‌بدر به‌طور خاص تهیه می‌شوند. این غذاها علاوه بر لذت خوردن، پیوندی فرهنگی بین خانواده‌ها ایجاد می‌کند.
نگاهی به جنبه‌های فرهنگی و تاریخی آیین ۱۳ بدر
وی با اشاره به اینکه سیزده‌بدر علاوه بر یک جشن بهاری بازتابی از فرهنگ غنی خراسان است، خاطرنشان کرد: این منطقه که از دیرباز مهد فرهنگ و تمدن ایرانی بوده است، آیین‌های خاصی را برای حفظ و تداوم این فرهنگ برگزار می‌کند. مردم در این روز از فرصت استفاده میکنند تا نه‌تنها طبیعت را جشن بگیرند، بلکه به گذشته نیز ادای احترام کنند.
روشندل ادامه داد: این روز فرصتی برای استراحت و تجدید انرژی است و در خراسان، مردم با آرامش در کنار طبیعت حضور پیدا میکنند و از زیبایی‌های طبیعی منطقه بهره می‌برند. این روز به آن‌ها کمک می‌کند تا خستگی‌های روزمره را فراموش کرده و با انرژی تازه به زندگی بازگردند.
وی افزود: در مورد باورهای مردم خراسان نسبت به‌روز سیزده‌بدر باید گفت که این روز بیشتر به یک جشن طبیعی و فرصتی برای خوش‌گذرانی در طبیعت تبدیل‌شده است. برخلاف برخی باورها که ۱۳ را نحس می‌دانند، مردم خراسان با رسم و آیین‌های خود سعی دارند انرژی مثبت این روز را به زندگی‌شان بیاورند. یکی از رسوم جالب این روز در خراسان، گردآمدن خانوادگی در حاشیه رودها یا باغ‌های سرسبز است تا با نواختن موسیقی محلی و خواندن اشعار خراسانی، روزی پر از شادی را تجربه کنند.
روشندل تصریح کرد: فلسفه‌ای که برخی به آن درباره نحسی عدد ۱۳ باور دارند این است که اگر نحسی‌ای وجود داشته باشد، با بیرون رفتن از خانه و به آغوش طبیعت پناه بردن، از فرد و خانه دور خواهد شد.
انتهای پیام
