انتشار ۲ رمان از ادبیات عرب

ارتباط فردا: رمان «تابستانی با دشمن» نوشته شهلا العجیلی با ترجمه مریم اکبری موسی‌آبادی در ۲۲۵ صفحه با شمارگان ۳۳۰ نسخه و با قیمت ۲۷۰ هزار تومان در انتشارات مروارید راهی بازار کتاب شده است.

در مقدمه مترجم بر این کتاب می‌خوانیم: در رمان «تابستانی با دشمن»، راوی و شخصیت اصلی داستان زنی است به نام لمیس که اکنون حدود چهل سال دارد. او وقایع زندگی‌اش را از زمانی که بچه بوده و در الرقه زندگی می‌کرده تا مهاجرت به آلمان و زندگی در شهر کُلن روایت می‌کند. رمان، رمانی واقع‌گرا است و همین واقع‌گرا بودن از مهم‌ترین مشخصه‌های اثر است. چراکه نویسنده به کمک نگاه رئالیستی خود توانسته‌است به لایه‌های عمیق و ناپیدایی از زندگی دست یابد و آن را برای مخاطب خود به تصویر بکشد.

در رمان حاضر درون‌مایه‌هایی همچون عشق، خیانت، جنگ و مهاجرت حوادث داستان را به همدیگر پیوند می‌دهد. زمان خطی است، داستان با نمایش صحنه‌ای در کلن آلمان آغاز می‌شود، بعد از آن ذهن راوی به گذشته می‌رود و حوادثی را روایت می‌کند که یکی پس از دیگری داستان را به جایی رسانده‌اند که اکنون هست. حضور شخصیت‌هایی همچون مادر و مادربزرگ راوی شرایطی را فراهم می‌کنند که سه‌نسل مختلف در داستان معرفی شوند. سه‌نسلی که هر کدام دیدگاه خاص خود را به زندگی و روابط انسان دارند. 

در رمان رئالیستی «صیف‌ مع‌ العدو» نویسنده شخصیت‌های خود را از بخش‌های مختلف جامعه انتخاب کرده و این متفاوت بودن در زبان و ادبیات شخصیت‌ها، نوع پوشش و زبان بدن آن‌ها آشکار شده است. رئالیستی بودن رمان را می‌توان در نگاه و تعامل متفاوت شخصیت‌ها نسبت به مفاهیمی همچون عشق و خیانت هم جست‌وجو کرد، چراکه شخصیت‌ها هر کدام آزادانه فرصت دارند عقاید و دیدگاه‌های خود را بروز دهند.  

زبان این اثر بی‌تردید در جذاب کردن داستان نقشی اساسی داشته است. زبانی که با روانی و سهولت آب در کل داستان جریان دارد، کلمات راه خود را به روانی پیدا می‌کنند، بی‌شتاب و با حوصله می‌آیند، به دام پیچیدگی‌های ادبی و لفاظی‌های بی‌روح و بی‌احساس نمی‌افتد. زبان رمان اگرچه عربی زبان فصیح و معیار است و الفاظ عامیانه کمتر استفاده شده است ولی ساختارها و کلمات بسیار به روح زندگی روزمره نزدیکند.

شهلا العجیلی (متولد ۱۹۷۶) نویسنده سوریه‌ای_اردنی، دارای درجه دکتری در رشته ادبیات معاصر عربی و پژوهش‌های فرهنگی و استاد دانشگاه است. وی علاوه‌بر آثار انتقادی، در نگارش داستان کوتاه و رمان نیز بسیار کوشاست که شماری از آن‌ها نامزد و برنده جایزه بوکر عربی شده است.

 همچنین رمان «نافه» نوشته حنّان الشیخ با ترجمه سمیه‌ آقاجانی در ۲۶۴ صفحه با شمارگان ۳۳۰ نسخه و بهای ۲۶۰ هزار تومان در نشر یاد شده، عرضه شده است.

در پیشگفتار مترجم بر این کتاب می‌خوانیم: حنان الشیخ نویسنده برجسته لبنانی، زاده ۱۹۴۵ میلادی است. وی با نگارش بیش از ۱۰ رمان و مجموعه داستان از جایگاهی بلند در میان نویسندگان عرب برخوردار است. اثار او به بیست‌ویک زبان ترجمه شده است.

حنان الشیخ با دو رمان «حکایت زهره» و «نافه» در جهان شناخته می‌شود. او در رمان «نافه» می‌کوشد یا تکیه بر چهار راوی زن، پرده از تباهی اخلاق در کشورهای عربی حوزه خلیج‌ فارس بردارد تا آن‌جا که بنا به گفته ادوارد سعید، پژوهشگر و نویسنده آمریکایی فلسطینی‌تبار، تصویری که از این کشورها به دست می‌دهد چنان رک است که نفس خواننده را می‌گیرد. او بیابانی را به ما نشان می‌دهد که مردم آن به گنج نفت دست یافته‌اند، و زندگی‌شان دستخوش تغییر می‌شود ولی ذهنیت و نگرششان به زندگی و زن دگرگون نمی‌شود. بیابان حنان الشیخ، بیابان خوش‌ رنگ‌وآب رسانه‌ها نیست که با برج‌هایی بلند و ساختمان‌های زیبا هر بینده‌ای را به خود می‌کشاند؛ بیابان او جایی پُر از تناقض‌هاست. بیابانی است که نفت چشم‌وگوش مردمش را باز کرده است تا جایی که سوار هواپیما می‌شوند و با دیدن آزادی‌های فردی جهان غرب_ با یکی انگاشتن آزادی و ولنگاری_ به دامان بی‌بندوباری می‌افتند.

در این بیابان جاده‌ها بی‌رهگذرند، گیاهان از گرما می‌میرند، ساختمان‌های کهنه ویران می‌شوند و به جای آن ساختمان‌های بزرگ آهنین ساخته می‌شوند.

در بیابان حنان الشیخ نه گذشته هست، نه امروز و نه آینده. زنان بیابان در بیرون زمان ایستاده‌اند، دیروز و فردای آن‌ها یکسان است. از آنجا که آن‌ها ناگزیر به ماندن در خانه‌اند، زمان در زندگی‌شان گم و امروزِ زندگی‌شان رنگ گذشته می‌شود. 

نویسنده در «نافه» به عکاسی می‌ماند که با دوربینش به خانه افراد طبقه‌های گوناگون جامعه بیابانی می‌رود تا تصویری نزدیک‌تر به واقعیت از کشورهای به‌ نفت رسیده حوزه خلیج‌ فارس به دست دهد. کشورهایی مرفه که همه‌چیز دارند جز آزادی. او با توصیف میگساری‌ها و روابط نامشروع شخصیت‌ها در پس آن است که فساد اخلاقی مردم بیابان را که از خویشتن خویش گسسته‌اند، مجسم کند. حنان الشیخ ریشه پناه بردن شخصیت‌های داستان به دامن تباهی را محدودیت‌هایی می‌داند که جامعه سنتی برای مردمش ایجاد می‌کند.

 از حنان‌ الشیخ (متولد ۱۹۴۵) نویسنده سرشناس لبنانی و ساکن انگلستان، آثار تأثیرگذاری در حوزه مسائل اجتماعی جهان عربی منتشر شده است.

انتهای پیام