آمریکا چه می‌خواهد؛ ما چگونه باید باشیم؟ | سایه جنگ یا تعلیق سیاست؟
به گزارش همشهری آنلاین؛ یکی از موضوعات مورد بحث درباره مذاکرات غیر مستقیم آتی میان ایران و آمریکا، نتیجه یا نتایج حاصل از این مذاکرات، از جمله احتمال بروز جنگ است. بسیاری بر این باورند در صورت بن بست در مسیر مذاکرات، آمریکا چاره ای جز حمله به ایران نخواهد داشت.
جان مرشایمر، نظریه پرداز شهیر روابط بین الملل اخیراً در مصاحبه ای اعلام کرد با تعدیل نشدن خواسته های ترامپ از ایران، از جمله نابودی توان غنی سازی، احتمال بروز جنگ وجود خواهد داشت. او در عین حال و در مقام توصیه، گفت که ایران باید سرسختانه در برابر خواسته های ترامپ بایستد چون در غیر این صورت، ترامپ از ایران سوءاستفاده خواهد کرد.
با تدقیق در گفته های مرشایمر و خاصه با توجه به تجربه پیشینی ایران از عهدشکنی آمریکا، ناظر به چند رهیافت رهنمون میشود. اولا؛ انتظار گره گشایی غریب از مذاکرات پیش رو خام خیالی است و به همین نسبت نباید مسیر سیاست در داخل به ویژه در بخش اقتصادی را به نتایج مذاکرات -هر چه که باشد- وابسته کرد.
ثانیا؛ ایران نشان داده به هیچ ترتیب حاضر به «باج دادن» به طرف آمریکایی نیست و تنها به حدی از دادن امتیاز که اساس دستاوردهای ملی را زیر سوال نبرد، رضایت می دهد. با این خوی و خصال، طبیعی است آمریکایی‌ها در صورت خیره سری و پای فشردن بر زیاده خواهی، رنگ توافق با ایران را نخواهند دید.
ثالثا؛ بعید نیست آمریکایی ها در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات، به فکر حمله نظامی به مراکز استراتژیک ایران بیفتند اما این را هم نیک میدانند که در صورت چنین خبطی، دچار چه عقوبت خطرناکی در منطقه خواهند شد.
توان نظامی ایران، چندی پیش توسط شخص ترامپ ارج نهاده شد. او و یارانش به خوبی مطلع هستند اگر ایده حمله نظامی به ایران را محقق کنند، درگیر چه منجلابی خواهند شد که برون رفتی از آن نیست. حمله به پایگاه های آمریکا، حمله به اسرائیل، حمله به پایگاه های نفتی کشورهای حاشیه خلیج فارس و… تنها بخشی از پاسخ مشروع ایران به ماجراجویی آمریکایی ها خواهد بود.
چندی پیش نیز خبر آمد که ایران به کشورهای منطقه از جمله کویت، امارات، قطر، ترکیه و بحرین هشدار داده چنانچه در حمله آمریکا به ایران مشارکت کنند، ممکن است در خط آتش قرار بگیرند. از سوی دیگر حمله به ایران، منافع حیاتی تمام کشورهای منطقه را تحت الشعاع قرار خواهد داد. انذار وزیر خارجه قطر درباره نابودی منابع آبی همه کشورهای منطقه در صورت انفجار در نیروگاه اتمی بوشهر، یکی از هراس هایی است که بی شک شیوخ منطقه را نسبت به حمله به ایران، مردد میسازد.
بنابراین، اطلاع آمریکا از توان دفاعی ایران، تبدیل شدن کشورهای منطقه به اهداف مشروع نظامی در صورت شراکت شان در حمله به ایران و در آخر، نابودی منافع این کشورها -از جمله در زمینه منابع آبی- جملگی دلایلی هستند که آمریکا را نسبت به تجاوز علیه ایران، در صورت بن بست در مذاکرات، مشکوک می سازد.
اما سوال اینجاست که پس هدف ترامپ چیست؟ به نظر میرسد هدف او و دولت نومحافظه کارش از توسعه بخشیدن تهدیدات و غلظت بخشیدن به ابر جنگ در آسمان کشور، تعلیق سیاست در ایران و گرفتار شدن کشور در منگنه بقا، بدون نظرداشت به اهداف توسعه باشد. راه حل چیست؟ به نظر میرسد در پیش گرفتن دیپلماسی عاقلانه در نسبت با آمریکا و کشورهای همسایه از یکسو و کاستن از انتظارات هیجانی از مذاکرات و در عوض تمرکز روی پروسه عدالت اجتماعی و کوتاه ساختن دست باندهای ثروت از سوی دیگر، بایستی کلان راهبرد ایران برای عبور از منگنه بقا، و نائل شدن به سمت اهداف توسعه باشد.
