روایت کاروان پیاده در «آوای کوهستان»/کمترین توقع ما داشتن سینماست

کیومرث نوروزی کارگردان فیلم سینمایی «آوای کوهستان» که این روزها در گروه سینمایی «هنروتجربه» در حال اکران است در گفت‌وگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: این فیلم با نگاهی به رویداد تاریخی کاروان پیاده لردگان که در سال‌های آخر جنگ تحمیلی در سال ۱۳۶۵ در منطقه بختیاری نشین لردگان رخ داده است، داستانی خانوادگی و عاشقانه را درباره این عزیزان و شهدای این رویداد روایت می‌کند.

وی افزود: بختیاری‌ها همیشه به غیرت و پهلوانی مشهور بوده اند و دغدغه‌مندی اجتماعی و میهن‌دوستی بخشی از فرهنگ‌ ما بوده است. من همیشه ارادتمند شهدا بوده‌ام. درست است که شهر ما حتی یک سالن سینما ندارد و به لحاظ دانشگاه های فرهنگی و هنری به خصوص در رشته سینما امکانات کمی دارد اما دارای استعدادهای فراوان و نیروی انسانی جوان و پویا و غیرتمند است. دیدن‌ این پتانسیل‌ها و از طرفی دیگر رویداد سال ۱۳۶۵ که یک‌ اقدام‌ مردمی بزرگ در تاریخ جنگ تحمیلی به شمار می رود، همه دست به دست هم‌ داد که‌ عزم خود را برای ساختن این فیلم جزم کنم.

صدای دلاوران از دل کوه‌های زاگرس

این کارگردان درباره انتخاب نام این فیلم توضیح داد: سینما هنر شاعرانه حرف زدن است، آنچنان که شهید آوینی نیز روزهای جنگ و میادین نبرد را با دوربین مثل شعر می سرود. «آوای کوهستان» نیز مثالی نمادین است از صدایی که دلاور مردان بختیاری در سال‌های جنگ از دل کوه های زاگرس به جهانیان رساندند. در واقع «آوای کوهستان» همان فریادی است که کاروان پیاده لردگان، فلارد و خانمیرزا بر سر صدام کشید. چون زبان فیلم ما و روایت ما از شهدا روایتی شاعرانه بود لاجرم بدون آنکه در موضوع فیلم خللی ایجاد کند نامی اساطیری را بر این اثر نهادیم. البته این تصمیم فردی نبوده و با مشورت شورایی متشکل از کارشناسان و کارگردانان خبره و نام آشنای سینما و طی جلسات متعددی به این اتفاق نظر رسیدیم.

وی درباره روند پژوهش «آوای کوهستان» گفت: ما در مرحله پیش‌تولید کار، یک بار دیگر تیمی را مامور کردیم تا در یک تحقیقات حساب شده اسامی بسیاری از عزیزانی را که در حرکت کاروان پیاده دخیل بودند، جمع‌آوری کنند. حتی با آماری که به دستمان رسید، متوجه شدیم که از تاریخ پس از اعزام این کاروان به جبهه تا پایان آن سال لردگان، فلارد و خانمیرزا چیزی حدود پنجاه شهید تقدیم وطن کرده اند. البته ما قبل از فیلمبرداری و نگارش فیلمنامه هم گفت‌وگوهایی با رزمندگان کاروان پیاده از جمله داود بیژنی، بهرام کریمی، ابراهیم کریمی، حبیب‌الله همتیان، فتحعلی قاسم‌پور، یزدان جلالی، احمد بابامیر، محمد روزدار، فرشاد طهماسبی و … داشتیم و از خاطرات و تجربیات آن‌ها در نگارش فیلمنامه بهره بردیم. درباره تغییرات فیلم نسبت به واقعیت هم تنها تغییرات صورت گرفته مربوط به جابه‌جایی های روایی در راستای تقویت ساختار داستانی فیلم بوده است.

لزوم توجه به کاروان پیاده لردگان

نوروزی در پاسخ به اینکه «آوای کوهستان» را یک فیلم مستند می‌داند؟ گفت: «آوای کوهستان» یک فیلم مستند محسوب نمی‌شود. ما سینماگر هستیم و سینمایی که ما در نظر داشتیم نیازمند درام، داستان و شاعرانگی بود. پیشنهاد می‌کنم که مستندسازان توانمند بعد از انتشار این فیلم بیایند و تا بازماندگان این رویداد تاریخی میان ما هستند، صحبت‌ها، خاطرات و دردودل‌های شیرین این عزیزان را مستندنگاری کنند. راستش را بخواهید ماجرای کاروان پیاده لردگان آنقدر اتفاق بزرگ و ارزشمندی است که جا دارد آثار زیادی در رابطه با آن ساخته شود. ما نیز به قدر خودمان و به لطف شهدا، گوشه ای از روایت های خانواده های این سلحشوران را به تصویر کشیدیم. البته در جاهایی از فیلم از بخش های از تصاویر واقعی مربوط به فیلم های مستند قدیمی استفاده کردیم که هم به تاریخی بودن داستان کمک کند و هم اتفاقات و چهره های واقعی رزمندگان از این رویداد و انگیزه آنها را از زبان خودشان به تصویر بکشیم.

این کارگردان درباره دلیل استفاده کم از صحنه های جنگ و جبهه در این فیلم عنوان کرد: هدف ما از ساختن فیلم «آوای کوهستان» گفتمان درباره خانواده ها و انگیزه های این رزمندگان و شهدا برای آغاز حرکت کاروان پیاده بود. می‌خواستیم در فیلم ما دوربین و زاویه نگاهمان روی خود لردگان و مردم لردگان در پشت صحنه جنگ باشد. در واقع نبرد این عزیزان در جبهه موضوع اصلی فیلم ما نبود. از طرفی بودجه و همکاری لازم را در آن مقطع برای پرداختن به صحنه‌های جنگ نداشتیم. البته در سکانس هایی از فیلم ما شاهد کشمکش های این عزیزان در مسیر پیاده‌روی با موانع طبیعی مانند رودخانه، باران و کوهستان هستیم.

وی درباره بی‌مهری‌ها نسبت به فیلمش گفت: متاسفانه برخی مسئولان دولتی و جشنواره‌های داخلی نسبت به فیلم ما کم لطفی کردند. برخی از جشنواره های داخلی فیلم هایی را که با گرایش و نگاه به جبهه و جنگ ساخته می شود، مورد بی مهری قرار می‌دهند. هرچند فیلم ما روایتی آرام و شاعرانه دارد اما باز هم از کم مهری این عزیزان بی امان نبود.

ما به سینما نیاز داریم

نوروزی در پایان درباره لزوم تاسیس یک سینما در شهر لردگان بیان کرد: ای کاش مسئولان همتی کنند و یک سالن سینمای خوب و باکیفیت برای این شهر به بهره‌برداری برسانند. یک سالن سینما برای شهری که توانمندی ساخت فیلم سینمایی در این پروداکشن را دارد کمترین توقع است. حجم بیشتر هزینه های ساخت این فیلم از اعتبار شخصی تهیه کننده و کارگردان و با حمایت معنوی خود مردم تامین شده است.

در فیلم «آوای کوهستان» به کارگردانی کیومرث نوروزی و تهیه کنندگی زینب امیری، سیدحسین سیدی مقدم به عنوان نویسنده، مهدی کیانی به عنوان مشاور کارگردان، بهنام تاجمیر مدیر فیلمبرداری، یحیی امیری به عنوان مدیر تولید، علی موسوی و اسماعیل امینی به عنوان صدابردار، سیدحسین آزادی و مهدی کیانی به عنوان تدوینگر، راضیه طاهری نویسنده و دستیار کارگردان، مهری صافی طراح گریم، سیدحسین آزادی طراح صدا و صداگذار، کیومرث نوروزی به عنوان چهره پرداز، حاتم هاکان به عنوان آهنگساز، مهدی کیانی به عنوان مدیر جلوه‌های ویژه و اصلاح رنگ، بهار بشکار به عنوان منشی صحنه، مسعود روشن به عنوان طراح پوستر حضور داشته اند.

این فیلم با بازی بازیگرانی، چون محمدحسین منصوری، مریم امیری، محمد خالدی، امیرضا قنبری، یزدان صالحیان، امیرحسین خالدی، نفیسه بابا احمدی، علی رضا بابااحمدی، علی امیری، قربانعلی صفری، ارسلان موسوی، سروش شریفی در منطقه بختیاری نشین لردگان، فلارد و خانمیرزا با گویش محلی این منطقه جلوی دوربین رفته است.

فیلم سینمایی «آوای کوهستان» از ابتدای پاییز امسال در سینماهای تهران و شهرستان‌ها در گروه «هنروتجربه» اکران شده است.