درباره‌ی سالمندی چه می‌دانیم؟ / از حالا به فکر دوران سالمندی باشیم
«فریدون صابری‌نژاد» در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: سالمندان و کسانی که در آستانه‌ی ورود به مرحله‌ی سالمندی هستند باید شناخت مناسبی از این دوران از جوانب مختلف، داشته باشند و بر اساس این شناخت از خود انتظار داشته باشند و بر این اساس زندگی کنند.
وی گفت : غیر سالمندان بدانند به خاطر اینکه اگر از همین لحظه به خود توجه کنند می‌توانند سالمندی بهتری داشته باشند زیرا خیلی از شرایط سالمندی وابسته به سبک زندگی کنونی ما است و از طرفی غیرسالمندان بدانند به خاطر اینکه بتوانند به عنوان یک فاکتور انرژی بخش در کنار سالمندان عزیز باشند باید شناختی دقیق از اقتضائات این دوران داشته باشند.
عضو شورای نظام روانشناسی و مشاوره استان گفت: انسان موجودی است که از هنگام تشکیل نطفه تا مرگ، فرآیندی را طی می‌کند و سالمندی و پیری مرحله‌ای طبیعی از فرآیند حیات آدمی است.
این روان‌شناس با بیان اینکه همانطور که در هر مرحله‌ی زندگی، آدمی از شرایط و توانمندی خاص آن مرحله برخوردار است، بی شک و بر اساس آن شرایط نیز توجهات خاصی را لازم دارد، تصریح کرد: سالمندی نیز از شرایط و خصوصیات خاص خود برخوردار بوده و به توجهات خاصی نیازمند است.
صابری‌نژاد تاکید کرد: از دید روانشناسی سالمندی مرحله‌ای است که به آن «انسجام من در برابر ناامیدی» اطلاق می‌شود؛ این مرحله که از ۶۰ سالگی شروع می‌شود و تا پایان عمر آدمی ادامه دارد مرحله‌ای است که به نوعی وابستگی زیاد به آنچه تاکنون از عمر آدمی گذشته، دارد؛ به نوعی انسان در این مرحله به مرور کردن زندگی در گذشته می پردازد؛ اگر احساس خوشایندی از گذشته داشته باشد احساس انسجام، توانمندی و انرژی مثبت دارد و اگر احساس ناخوشایندی از گذشته خود داشته باشد احساس ناامیدی و یأس می‌کند.
وی ادامه داد: چقدر زیبا است، گویی انسان قبل از اینکه در دنیای آخرت حساب و کتاب پس بدهد ، خود را آنالیز و حسابگری می‌کند و آثارش عملاً در وجودش آشکار می‌شود و حالتی بهشتی یا جهنمی به خود اعطا می‌کند.
این روان‌شناس تأکید کرد: به همین خاطر است که تاکید می‌کنم که غیرسالمندان بهتر است بیشتر و بیشتر بدانند که سالمندی چگونه است؛ تا بتوانند بسترهای مناسبی برای ایام سالمندی در قبل از ورود به این مرحله برای خود ایجاد کنند و از طرفی سالمندان را بهتر درک و به آنان توجه مناسبی داشته باشند.
عضو شورای نظام روانشناسی و مشاوره استان ایلام با بیان اینکه از دید روان‌شناسان طبق نظر اریکسون انسان از بدو خلقت تا مرگ هشت مرحله را سپری می‌کند، تصریح کرد: در مرحله اول که ۱۸ ماه اول زندگی است انسان اعتماد در برابر بی اعتمادی را تجربه می‌کند، در مرحله دوم که از ۱۸ ماهگی تا ۳ سالگی است انسان استقلال در برابر شرم و تردید را تجربه می‌کند و در مرحله سوم که از ۳ سالگی تا ۶ سالگی است انسان ابتکار در برابر گناه را تجربه می‌کند.
صابری‌نژاد ادامه داد: در مرحله چهارم که از ۶ سالگی تا ۱۱ سالی است انسان سازندگی در برابر حقارت، در مرحله پنجم که از ۱۱ سالگی تا ۲۰ سالی است انسان هویت در برابر سر درگمی و در مرحله ششتم که از ۲۰ سالی تا ۴۰ سالگی است استان صمیمیت در برابر انزوا و در مرحله هفتم که از ۴۰ تا ۶۰ سالگی است انسان زایندگی در برابر رکود را تجربه می‌کند.
وی تاکید کرد: در هر مرحله چنانچه انسان بتواند آن مرحله را به خوبی و مناسب سپری نماید از شرایط مثبت آن مرحله برخوردار خواهد شد و در غیر این صورت شرایط نامناسب نصیب او خواهد شد.
این روان‌شناس ادامه داد: انسان در طی این هفت مرحله با سپری کردن مناسب، اعتماد، استقلال، ابتکار، سازندگی، هویت ، صمیمیت و زایندگی را که هر یک در برگیرنده خصوصیات مفصلی از شرایط مناسب روان است را به دست خواهد آورد و اگر نامناسب سپری کند در مرحله اول بی‌اعتمادی، در مرحله دوم شرم و تردید، در مرحله سوم احساس گناه و در مرحله چهارم احساس حقارت، در مرحله پنجم احساس سر درگمی ، در مرحله ششم احساس انزوا و نهایت در مرحله هفتم احساس رکود می‌کند و این مراحل نیز هر کدام خصوصیات مفصلی از مشکلات روان را با خود به همراه خواهند داشت.
صابری‌نژاد ادامه داد: با این توصیف انسان با توجه به نحوه گذراندن هفت مرحله ، بر اساس اندوخته‌های این مراحل وارد مرحله هشتم یعنی سالمندی که از ۶۰ سالگی به بعد است، می‌شود.
وی ادامه داد: اندوخته‌های مثبت هفت مرحله نویدبخش ایجاد انسجام در مرحله سالمندی خواهد بود یعنی احساس خوشایند از گذشته باعث ایجاد خردمندی و در صورتی که اندوخته‌های ناخوشایند از هفت مرحله داشته باشد احساس ناامیدی خواهد داشت.
صابری‌نژاد ادامه داد: آنچه مطرح شد نگاهی گذرا به شرایط روحی روانی انسان در طول رشد و نهایت سالمندی است اما اینکه آدمی در طول زندگی از نظر جسمی و شرایط اعصاب نیز از چه شرایطی برخوردار بوده ، می‌تواند در روان آدمی و بر عکس روان در شرایط جسم و اعصاب او اثر بگذارد.
عضو شورای نظام روانشناسی و مشاوره استان تأکید کرد: شرایط جسمی و اعصاب سالمندان به نحوی است که از نظر نورون‌های عصبی بینایی، شنوایی و حرکتی تا ۵۰ درصد کاهش دارد و مخچه که مسئول تعادل و هماهنگی است تا ۲۵ درصد فعالیت آن کاهش می‌یابد و آثار فراموشی آشکار شده و اعصاب خودکار ضعیف ولی قطعه پیشانی که مسئول تجزیه ،تحلیل و فعالیت‌های پیشرفته است کم تغییر می‌یابد.
صابری‌نژاد با بیان اینکه افراد سالمند از نظر حواس بینایی، شنوایی ، چشایی و لامسه ضعیف می‌شوند به طوری که فعالیت بینایی به خصوص در دیدن اجسام ریز و فعالیت ظریف دچار اشکال می‌شود. از نظر شنوایی می‌بایست با آنان بلند بلند و شمرده صحبت کرد و از نظر مزه غذا بدانها توجه کرد تا دچار کم‌اشتهایی نشوند و از نظر لامسه نیز می‌بایست در مقابل گرما و سرما یخصوص به هنگام استحمام ، درجه آب را برایشان تنظیم کرد. همچنانکه قبلاً ذکر شد به دلیل اشکال در حافظه‌ی نزدیک سالمندان در یادآوری و به خاطر سپردن فعالیت‌های روزمره دچار اشکال و فراموشی می‌شوند.
وی گفت: سالمندان از نظر قلب و عروق دچار ضعف، تنگی عروق و اشکال در خون‌رسانی و فشار خون و از نظر بافت استخوان دچار یوکی و سستی مفاصل و دردهای مبهم استخوانی و مفصل می‌شوند، سیستم ایمنی بدن آنان ضعیف و استعداد ابتلا به بیماری‌های مزمن در سالمندان شایع‌تر می‌گردد.
این روان‌شناس تأکید کرد: سالمندان به خصوص آقایان زودتر دچار اختلالات خواب و کم خوابی می‌شوند و به دلیل شرایط ذکر شده سالمندان از نظر روحی نیز دچار مشکلات روحی از جمله افسردگی می‌شوند.
عضو شورای نظام روانشناسی و مشاوره استان ایلام تصریح کرد: این شرایط چه از طرف سالمندان برای خود و چه از نظر افرادی که از سالمندان مراقبت می‌کنند توجهات خاص را می‌طلبد و این توجه‌ها حتما بر اساس علاقه، امکانات، توان و به خصوص محدودیت هر فرد متفاوت است.
صابری‌نژاد با تأکید بر اینکه سالمند می‌بایست حتما مشغول شود زیرا عدم مشغولیت مشکلات را افزایش خواهد داد، تصریح کرد: در این راستا مشغولیت‌هایی مانند باغبانی ، توجه به حیوانات اهلی، گردش ، نویسندگی ، مشاوره، تدریس، راهنما ، نگھبانی ، تماشای فیلم، بازی‌های فکری ، یازل، خریدهای محدود، مربی، داوری و فعالیت‌هایی از این قبیل می‌تواند برایشان مفید باشد.
وی با تأکید بر اینکه تمامی شرایط جسمی و اعصابی در دوران سالمندی وابستگی بسیار زیادی به سبک زندگی فرد از کودکی تا سالمندی دارد، ادامه داد: هر چه فرد از سبک زندگی مناسب‌تری از نظر فعالیت، تغذیه ،ورزش، بهداشت ، توجه به سلامتی و غیره بر خوردار باشد و قطعاً هر چه سبک زندگی، مناسب‌تر گذرانده شده باشد امکان مشکلات ذکر شده کمتر و کمتر خواهد بود؛ بنابراین توجه به سبک زندگی سالم در طول زندگی نقش حیاتی در سالمندی دارد.
انتهای پیام
