تدابیر شهرداری‌ها برای کنترل دستفروشی

همشهری – محمد سرابی: دستفروشی را نمی‌توان از همه خیابان‌های شهر حذف کرد. از شهرهای توسعه یافته غربی تا شهرهای پرجمعیت و بی‌نظم کشورهای فقیر، همیشه می‌توان دستفروش ها را دید.

آفریقا – نیجریه – شهر لاگوس

کودک کار ممنوع

لاگوس یکی از بزرگترین شهرهای مرکز قاره آفریقا با مشکل دستفروشی است. انواع اجناس از میوه‌های تازه، لباس، لوازم تلفن همراه و حتی مرغ و خروس در خیابان‌های این شهر به قیمت ارزان‌تر از مغازه‌ها عرضه می‌شود.

دستفروشان جریان حرکت ترافیک در خیابان‌ها را کند می‌کنند و باعث تولید زباله زیادی می‌شوند به همین دلیل شهرداری‌ لاگوس از سال ۲۰۰۳ تلاش می‌کند تا این مشکل را کنترل کند. یک سال پیش در عمل ثابت شد که جمع‌آوری کامل دستفروشان ممکن نیست و پلیس هم نمی‌تواند با همه آن‌ها برخورد کند. شهرداری لاگوس طرح‌هایی برای کاهش آسیب‌های ناشی از دستفروشی اجرا کرد. یکی از آن‌ها ممنوعیت دستفروشی در محدوده جغرافیایی مشخصی از پل‌ها و بزرگراه‌های شهر است تا جریان ترافیک حفظ شود. قانون دیگر این کار را برای افراد زیر ۱۶ سال ممنوع می‌کند تا مانع سواستفاده از کودکان شود و بتوان کودکان کار را به مدرسه بازگرداند.

اقتصاد بزرگ گاری‌ها

دستفروش‌ها از اولین ساعت‌های صبح چرخ‌دستی‌ها را به خیابان‌های شهر می‌آورند یا بساط خود را پهن می‌کنند تا از بین کسانی که به سر کار می‌روند مشتری داشته باشند. بعضی از آن‌ها میوه‌هایی مانند پرتقال و موز و سیب را از بازارهای تره‌بار اطراف شهر می‌خرند و با گاری به خیابان‌های شلوغ می‌آورند. گروهی هم غذاهای آماده محلی را به رهگذران می‌فروشند.

دستفروشی در لاگوس قانونی نیست اما سهم بزرگی در اقتصاد این شهر دارد. بر اساس برآوردهای سازمان بین المللی کار (ILO) حدود ۱.۲ میلیون دستفروش تنها در لاگوس فعالیت می کنند. میزان بیکاری در این شهر به ۳۰ درصد هم می‌رسد و نزدیک نیمی از اقتصاد شهر در بخش غیر رسمی انجام می‌شود.

آسیا – نپال – شهر کاتماندو

جابه‌جایی از روز به شب

در یکی دو دهه قبل به دلیل مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور نپال جمعیت زیادی از روستاها به شهرهای این کشور مهاجرت کردند که بخشی از آن‌ها به صورت دستفروشان خیابانی در آمدند.

شهرداری کاتماندو قانون ممنوعیت دستفروشی را اجرا کرد اما به دلیل جمعیت زیاد فقرایی که به این شغل می‌پردازند، نمی‌توان برای تمام ساعت‌های شبانه‌روز این قانون را اعمال کرد. برخی دستفروشان برای سال‌های سال به همین حرفه مشغول بودند به همین دلیل جمع‌آوری بساط دستفروشان باعث واکنش‌ زیادی می‌شود. از طرف دیگر قوانین ممنوعیت دستفروشی هم از طرف دولت وضع شده است. به همین دلیل یک سال قبل نمایندگان مجلس نپال از طرف دستفروشان با شهرداری مذاکراتی انجام دادند تا مجوزهای موقت برای خیابان‌ها یا زمان‌های خاصی صادر شود.

پاک‌سازی زباله‌های شهر

شهرداری با کمک پلیس در طول روز مانع فعالیت دستفروشان می‌شود اما بعد از پایان ساعت کاری، برخوردها کمتر می‌شود. با تاریک شدن هوا و کاهش ترافیک روزانه، دستفروشان در خیابان‌ها پدیدار می‌شوند.

بخش زیادی از مشکل زباله خیابان‌ها در پایتخت کشور نپال ناشی از انبوه دستفروشانی بود که در خیابان‌ها بساط خود را پهن می‌کردند. با انتقال فعالیت دستفروشان از روز به شب، شهرداری زمانی کافی برای پاکسازی خیابان‌ها را به دست آورده و آلودگی شهر کمتر شده است. همزمان شهرداری روند جمع‌آوری زباله‌ها را تقویت کرد تا رفت و روب شهر تاثیر بیشتری برجای بگذارد. برخی سیاستمداران از شهرداری کاتماندو خواسته‌اند تدابیر مدیریت شهری در کشورهایی مانند تایلند و سنگاپور برای ساماندهی دستفروشان را بررسی و در پایتخت نپال اجرا کند.