رازهای هورمونی کاهش وزن
همشهری آنلاین-مریم شیرافکن: کاهش وزن همیشه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زندگی مدرن شناخته شده است. در حالی که بسیاری از ما تصور می‌کنیم برای لاغر شدن کافی است کمتر غذا بخوریم و بیشتر ورزش کنیم، دانش جدید نشان می‌دهد که عوامل بسیار پیچیده‌تری در این فرآیند نقش دارند؛ از جمله هورمون‌ها. این پیام‌رسان‌های شیمیایی قدرتمند، می‌توانند یا به شما کمک کنند یا به‌طور ناخواسته تلاش‌های شما را ناکام بگذارند.
در ادامه، به پنج تغییری که هورمون‌ها هنگام کاهش وزن در بدن ایجاد می‌کنند و راهکارهایی برای مدیریت این تغییرات می‌پردازیم.
۱. وقتی گرسنگی هرگز تمام نمی‌شود
احساس گرسنگی مداوم یکی از بزرگ‌ترین موانع کاهش وزن است. این حس ناشی از افزایش سطح هورمون گرلین است که توسط معده تولید می‌شود. گرلین به مغز پیام می‌دهد که غذا بخورید، حتی زمانی که انرژی بدن کافی به نظر می‌رسد. کاهش وزن به‌ویژه باعث افزایش این هورمون می‌شود که منجر به احساس گرسنگی پایدار می‌گردد.
راهکار: برای مدیریت گرلین، مصرف غذاهای پر از فیبر و پروتئین را افزایش دهید تا مدت بیشتری سیر بمانید.
۲. وقتی شروع به خوردن می‌کنید، سخت است متوقف شوید
هورمون لپتین که از سلول‌های چربی ترشح می‌شود، مسئول احساس سیری است. با کاهش ذخایر چربی بدن، سطح لپتین کاهش یافته و احساس سیری کمتر می‌شود.
راهکار: مصرف وعده‌های کوچک و متعادل می‌تواند به کنترل سطح لپتین کمک کند و به بدن فرصت سازگاری با تغییرات را بدهد.
۳. میل به خوردن بیشتر
کوله‌سیستوکینین (CCK) یکی دیگر از هورمون‌های مرتبط با کاهش وزن است که به کند شدن تخلیه معده کمک می‌کند. اما کاهش وزن طولانی‌مدت سطح این هورمون را نیز کاهش می‌دهد، که می‌تواند باعث افزایش اشتها شود.
راهکار: انتخاب غذاهای غنی از فیبر، مثل سبزیجات و حبوبات، می‌تواند به افزایش سطح CCK کمک کند.
۴. کاهش سرعت متابولیسم
لپتین علاوه بر کنترل اشتها، تنظیم‌کننده متابولیسم نیز هست. با کاهش سطح آن، سرعت متابولیسم کاهش می‌یابد و بدن کالری کمتری می‌سوزاند.
راهکار: تمرینات قدرتی و مصرف پروتئین به حفظ عضلات و افزایش متابولیسم کمک می‌کند.
۵. افزایش چربی شکمی
استرس ناشی از رژیم‌های محدودکننده می‌تواند تولید هورمون کورتیزول را افزایش دهد. این هورمون مستقیماً با تجمع چربی شکمی مرتبط است.
راهکار: استرس را با فعالیت‌هایی مانند مدیتیشن و خواب کافی کاهش دهید.
خبر خوب: تأثیرات مثبت کاهش وزن بر هورمون‌ها
اگرچه برخی از هورمون‌ها در تلاش برای بازگرداندن وزن عمل می‌کنند، کاهش وزن می‌تواند تأثیرات مفیدی نیز داشته باشد. به‌عنوان مثال:
- کاهش سطح استروژن خطر سرطان سینه را کاهش می‌دهد.
- افزایش تستوسترون به بهبود تراکم استخوان و سلامت عضلات کمک می‌کند.
- حساسیت به انسولین بهتر می‌شود که خطر دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد.
به همین دلیل به جای دنبال کردن رژیم‌های مد روز که بدن را در وضعیت «حفاظت از خود» قرار می‌دهند، بهتر است به یک الگوی غذایی پایدار و متعادل، مانند رژیم مدیترانه‌ای یا DASH، پایبند باشید. این رژیم‌ها نه تنها به سلامت کلی کمک می‌کنند، بلکه باعث می‌شوند کاهش وزن آرام‌تر و مؤثرتر باشد و هورمون‌ها فرصتی برای تطبیق با شرایط جدید پیدا کنند.
بدن ما، با تمام پیچیدگی‌های شگفت‌انگیزش، همواره به دنبال تعادل است. درک نقش هورمون‌ها در کاهش وزن می‌تواند به ما کمک کند تا با رویکردی هوشمندانه‌تر و مؤثرتر به این هدف دست یابیم.
