چرا فلسطینی‌ها غزه را ترک نمی کنند؟

گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: آنچه در طول سال گذشته در غزه اتفاق افتاده یک فاجعه تاریخی بوده اما همیشه اینطور نبوده است. غزه روزگاری پررونق و چهارراه استراتژیک معروفی به نام «راه فلسطینیان» بوده که مصر باستان را به سرزمین کنعان متصل می‌کرد.

لورنزو کامل استاد تاریخ روابط بین الملل دانشگاه تورین ایتالیا، در الجزیره می‌نویسد از منطقه غزه در کتیبه‌های فرعون مصری توتموس سوم (1481–1425 پ.م.) که درباره اولین لشکرکشی او به آسیا نوشته شده، نام برده شده است. حدود 2700 سال بعد، طنجه ابن بطوطه (1304-1368 میلادی) گردشگر مشهور از غزه دیدن کرده و نوشته: غزه جایی با ابعاد بزرگ است که هیچ دیواری در اطراف خود ندارد.»‌

در قرن نوزدهم، غزه تحت حاکمیت مصر و عثمانی نه تنها یک مرکز تجاری مهم بود، بلکه به‌دلیل محصولات کشاورزی‌اش نیز مشهور بوده است. نبیل بادران مورخ نوشته که در دهه 1870 حدود 468 هکتار (1156 هکتار) باغ مرکبات در منطقه غزه وجود داشته است.

جیمز فین، کنسول سابق بریتانیا در بیت ‌المقدس، در خاطرات خود در سال 1867 نوشته: «نمی‌دانم در کجای این سرزمین مقدس چنین کشاورزی وجود دارد. هرچه اینجا دیدم از غلات، درختان زیتون و باغ‌های میوه عالی بود.»‌

زن فلسطینی و فرزندانش که در چادر زندگی می کنند. 23 ژوئیه 1949/ عکس: آسوشیتدپرس

وقتی غزه، باریکه شد

ایده نوار (باریکه) غزه قدمت چندانی ندارد و تاریخ غم انگیز آن مربوط به 76 سال گذشته است که می‌توان آن را در یک عدد خلاصه کرد: حدود 70 درصد ساکنان آن از خانواده‌های آوارگانی هستند که توسط نیروهای صهیونیست از بیت‌دراس، سیمسیم، نجد، مجدال، حج، ابوسیتا و ده‌ها روستای دیگر قبل و در طول جنگ اعراب و فلسطین و اسرائیل در سال 1948 به این منطقه آمدند.

توافقنامه آتش بس در سال 1949 که به طور رسمی به آن درگیری پایان داد، خط سبز را بین دولت تازه تأسیس اسرائیل و آنچه که به عنوان نوار غزه شناخته شد، مشخص کرد. در آن مقطع تاریخی بود که غزه به قطب اصلی اسکان آوارگان فلسطینی تبدیل شد. به قول توفیق حداد نویسنده فلسطینی، غزه یکی از معدود شهرهای فلسطینی بود که از نکبت 1948 جان سالم به در برد… شهر غزه به شهری تبدیل شد که مملو از آوارگانی بود که از سرزمین خود رانده شده بودند. غزه مامن اولین تلاش برای تشکیل یک دولت ملی تماماً فلسطینی پس از 1948 بود.

ترکیب جمعیتی غزه

ارتش رژیم صهیونیستی در اواسط اکتبر 1948 عملیات یوآو را علیه نیروهای مصری در صحرای نقب آغاز کرد. در نتیجه، جمعیت پناهندگان در غزه از 100هزار نفر به 230 هزار افزایش یافت.

مایکل گالانت پدر یوآو گالانت وزیر جنگ فعلی رژیم صهیونیستی در آن عملیات شرکت داشت. او نام پسرش را یوآو گذاشت تا این کارزار نظامی را جشن بگیرد که بیش از هر چیز دیگری جمعیت غزه را تغییر داد. امروز، یوآو گالانت، همراه با دیگر مقامات صهیونیست تلاش می‌کنند تا چرخه تاریخ را در غزه متوقف کنند؛ اما این بار با کاهش جمعیت فلسطینی غزه.

سندی که توسط وزارت اطلاعات رژیم صهیونیستی در اواخر اکتبر سال گذشته به مطبوعات درز کرد نشان می‌دهد که تل‌آویو به‌دنبال انتقال اجباری و دائمی 2میلیون و 300هزار فلسطینی ساکن در غزه به شبه جزیره سینا در مصر است.

تلاش برای انتقال اجباری فلسطینیان

رژیم صهیونیستی از دیرباز تلاش داشته تا فلسطینیان را از غزه خارج کند:

• مصر، آژانس سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی (آنروا) و آمریکا در سال 1953 بر سر اسکان مجدد 12هزار خانواده پناهنده فلسطینی نوار غزه در شبه جزیره سینا توافق کردند. مصر که در آن زمان نگران بود مقاومت فلسطین قاهره را به رویارویی مستقیم نظامی با تل‌آویو بکشاند به قیمت از دست رفتن دادن حقوق فلسطینیان حاضر شد با این طرح همراهی کند به این امید که به کاهش فشارها کمک کند. با این حال، اسکان مجدد هرگز انجام نشد. تظاهرات گسترده‎ای در سراسر نوار غزه آغاز شد و فلسطینی‌ها با شعارهایی چون «نه به شهرک سازی» با این طرح مخالفت کردند. اعتراض‌ها در نهایت دولت مصر را مجبور به کنار گذاشتن این طرح کرد. با این حال، ایده اسکان مجدد فلسطینی‎ها در خارج از غزه همچنان وجود داشت.
• سال 1956 میلادی بود که گلدن مایر وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی مدعی شد که نوار غزه بخشی جدایی ناپذیر از سرزمین اسرائیلی است! در همان دوره لوی اشکول وزیر دارایی وقت رژیم، میز 500 هزار دلار را به طرح اخراج هزاران فلسطینی از غزه به سینا اختصاص داد.
• پس از جنگ 1967 که اشغالگران، غزه، بیت المقدس شرقی و کرانه باختری را اشغال کردند، صهیونیست‌ها تلاش‎شان برای خالی کردن غزه را تشدید کردند. آنها دفاتر مهاجرتی در غزه راه‎اندازی کردند و به کسانی که می‎پذیرفتند که برای همیشه این منطقه را ترک کنند مبالغ هنفگتی می‌دادند. اجرای این سیاست در دهه 1970 هم تشدید شد به‌طوری که تنها در سال 1971میلادی نزدیک به 38 هزار فلسطینی از اردوگاه‌های مختلف غزه به صحرای سینا یا کرانه باختری اخراج شدند. به موازات آن، رژیم صهیونیستی ساخت شهرک‌های غیرقانونی یهودی را در نوار غزه آغاز کرد. در سال‌های 1967 و 2005 میلادی وضعیت “proto-colonial” در نوار غزه حاکم بود و چند هزار شهرک‌نشین صهیونیست حدود 40 درصد از زمین‌های قابل کشت و بخش بزرگی از منابع آبی را تحت کنترل داشتند.
• گیورا ایلند رئیس شورای امنیت رژیم صهیونیستی در سال 2004 میلادی پیشنهاد کرد که مصر جمعیت فلسطینی نوار غزه در شمال سینا را در ازای برخی از اراضی اشغالی که امکان اتصال زمینی به اردن را به قاهره می‌داد بپذیرد. پیشنهاد ایلند عملی نشد.
• در سال 2005 میلادی چند ماه قبل از اینکه سکته مغزی آریل شارون، نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی را به کمای دائمی بکشاند، 7 هزار شهرک نشین یهودی را از غزه اشغالی خارج کرد و همزمان ده ها هزار نفر دیگر را در کرانه باختری اشغالی اسکان داد. بعدها ایال وایزمن تحلیلگر صهیونیست در مقاله‌ای در سال 2014 توضیح داد که خروج یکجانبه اسرائیل از غزه بخشی از همان راه‌حل های یکجانبه بود که هدفش تشدید خصومت و خشونت بود.

لورنزو کامل در پایان می‌نویسد: با وجود فاجعه تاریخی امروز در غزه (و کرانه باختری) و تلاش مقام‌های رژیم صهیونیستی برای توقف چرخه تاریخ در غزه، مقاومت فلسطینی‌ها در برابر اخراج و جابجایی شدیدتر از همیشه است. آنها می‌دانند که خروج موقت که صهیونیست‌ها از آن حرف می‌زنند به چه معناست. فلسطینی‌ها می‎دانند که در پی این رفتن، حق بازگشتی برای آنها وجود ندارد.