«آلبوم خانوادگی من»؛ یادگاری نسلی با مصائب عظیم/ داغی که تازه است

محمدرضا نوروزبیگی کارگردان مستند «آلبوم خانوادگی من» که مستندی آرشیوی و روایتی اجتماعی از تاریخی فلسطین است در گفت و گو با خبرنگار مهر در رابطه با دلیل ساخت این مستند و انتخاب این سوژه عنوان کرد: ایده ساخت این مستند از یکی دو سال قبل با من بود تا اینکه تابستان سال گذشته طرح اولیه «آلبوم خانوادگی من» با دوستان در مجموعه خانه تولیدات جوان سیمرغ در میان گذاشته شد و با اقبال این مجموعه برای ساخت مواجه شد.

وی در ادامه گفت: روند پیش‌تولید و پژوهش کار با عملیات «طوفان الاقصی» تقارن زمانی پیدا کرد و همین مسئله باعث شد تا پیگیری برای ساخته شدن این مستند بیش از پیش افزایش پیدا کند، البته باید به این نکته هم اشاره کنم که نقش ادوارد سعید و کتاب «فراتر از واپسین آسمان» در شکل‌گیری ایده اولیه و نحوه مواجهه ما با پدیده فلسطین از منظری متفاوت که در مستند مشاهده می‌کنید، تاثیرگذار بوده است.

این مستند ساز در رابطه با چالش های تولید این مستند، یادآور شد: چالش اصلی ما در این مستند، روایت یک داستان خیالی در عین حال منطبق با واقعیت‌های تاریخی بر اساس عکس‌های پرتعدادی بود که از تاریخ ۱۰۰ ساله اخیر فلسطین به یادگار مانده است. همین موضوع باعث می‌شود تا ما با یک مستند به مفهوم مستند مواجه نباشیم و به قصه‌ و داستانی نیاز داشتیم که نسل‌های مختلف مردم فلسطین بین سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۸۸ را در برگیرد.

وی با اشاره به اینکه برای این قصه خانواده‌ای پرجمعیت خلق کرده است، در رابطه با کارگردانی این مستند افزود: انتخاب تصاویری که میان دوران مختلف زندگی اعضای این خانواده، اشتراک برقرار کند کار سختی بود از طرفی طبیعتا هر انسانی در دوران کودکی، جوانی و پیری شباهت‌های زیادی در چهره دارد و یافتن این شباهت در عکس‌های مختلف موجود در مستند برای انطباق با شخصیت‌های خلق شده کار دشواری بود. مسئله بعدی در بحث کارگردانی اثر، همراه کردن و شریک کردن مخاطب از طریق عکس با قصه بود. برای تحقق این امر، عنصر پشت‌نویسی عکس را به مستند اضافه کردیم تا مخاطب با مطالعه متن‌هایی که هر از گاهی نمایش داده می‌شود وارد داستان این مستند شود.

نوروزبیگی در رابطه با مستندهای تولیدی با محوریت فلسطین، گفت: در مستندهای کشور ما، اکثر مواقع از منظر تاریخ سیاسی به موضوع فلسطین پرداخته می‌شود و معمولا تاریخ یک یا دو قرن اخیر محدوده غرب آسیا را در بر می‌گیرد، جایی که بعد از موج ناسیونالیسم در اروپا، یهودیان صهیونیست به رهبری تئودور هرتسل به فکر تاسیس یک دولت یهودی می‌افتند. انتخاب سرزمین مقصد، مهاجرت‌های گسترده، فروپاشی عثمانی و اعلامیه بالفور و… موضوعات ثابت این مستندها هستند البته من منکر جایگاه این مستندها نیستم و به نظرم هنوز هم نیاز است تا تاریخ استعمار مهاجرتی‌ که در فلسطین رخ داد برای نسل جدید روایت شود چرا که جنگ در فلسطین به تعبیری جنگ بر سر تاریخ است. اصلا همین تاریخ استبداد و تبعیض باعث شده است تا به امروز توافقی بین دو طرف شکل نگیرد.

این کارگردان عنوان کرد: در «آلبوم خانوادگی من» سعی کردیم نگاهی به انسان معاصر فلسطینی و مصائبی که بر او رفته است، داشته باشیم و تفاوت اصلی این کار با مستندهایی که پیش از این راجع به آن ها صحبت کردیم این بود که بر خلاف آن‌ها در این اثر موضوع تاریخ سیاسی فلسطین نبود بلکه موضوع خانواده‌ای از هم پاشیده شده و رانده شده از فلسطین مطرح بود که هر کدام در گوشه‌ای از کره‌زمین پراکنده شدند و حالا تنها چیزی که این خانواده را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد آلبومی است که نسل به نسل در این خانواده منتقل شده است.

وی در پایان صحبت هایش یادآور شد: «آلبوم خانوادگی من» سعی داشت در کنار دیگر آثار گروه فرهنگی رسانه‌ای راوین که با موضوع فلسطین ساخته شده‌اند قصه‌ای کوتاه باشد از داغی که هنوز تازه است و اتفاقات آن هنوز می‌تواند صدر خبرگزاری‌های مختلف باشد.

مستند «آلبوم خانوادگی من» تازه‌ترین محصول مرکز تولیدات جوان سیمرغ است که از منظر اجتماعی به مسئله فلسطین می‌پردازد. این مستند در سالگرد عملیات «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر رونمایی شد.